چکیده:
عبد الاعلی موسوی سبزواری (1328/1329ـ1414) از محدثان و عالمان برجسته عصر حاضر و دارای اثار گران سنگی در زمینه دانش های مختلف دینی است. در این میان، کتاب مواهب الرحمن فی تفسیر القران از جایگاه ویژه ای برخوردار است زیرا اندیشه های حدیثی علامه موسوی سبزواری را می توان در این اثر به خوبی مشاهده کرد.
علامه روایات را شارح قران می داند و به همین دلیل در بیان معانی و یا تعیین مصادیق آیات به روایات استناد می کند.
برای رفع ابهام از روایات یا حل تعارض میان آن ها، شیوه هایی از قبیل توجه به دلالت الفاظ، پرداختن به معانی مجازی و کنایی و نیز تاویل احادیث در کلمات علامه قابل بررسی است.
جایگاه نقد در حوزه حدیث پژوهی علامه بیانگر آن است که وی به روایات معارض قرآن، سنت و عقل اعتماد نمی کند و در بررسی روایات، صحت سند را ملاک پذیرش حدیث نمی داند و با دقت در محتوای حدیث، نظر قطعی خود را در این باره می دهد و گاه به رد حدیث و طرح آن حکم می کند
خلاصه ماشینی:
بر اساس اين پژوهش، مهمترين گونههاي تفسيري روايات امام رضا(ع) عبارت است از:ذکر سبب نزول، بيان معني مفردات، تبيين آيات از راه بيان مصداق و نيز قيدهاي توضيحي آيات، تعيين مرجع ضمير، توجه به نوع خطاب، تفسير قرآن به قرآن، تفسير قرآن با سنت، تفسير موضوعي، تأويل آيات متشابه، بيان بطون آيات، تبيين آيات الاحکام، ذکر جزئيات داستانهاي قرآن، استناد به آيات در روايات، بيان چرايي مطالب در آيات، توجه به پيام و اهداف تربيتي و هدايتي، زدودن شبهه و تصحيح بدفهمي نسبت به قرآن کريم و تبيين معارف اعتقادي و نيز ارائة برخي مباحث علوم قرآني.
»(عنکبوت: 49) را ائمة اطهار(ع) معرفي کردهاند(صفار، 1404ق، 205/ کليني، 1365ش، ج1، ص214/ حر عاملي، 1409ق، ج27، ص180) بر اين اساس، با مراجعه به اهل بيت(ع) و روايات ايشان، علاوه بر دستيابي به تفسير و تأويل درستي از آيات قرآن کريم، ميتوان به مباني و روش تفسيري ايشان پي برد؛ چراکه يکي از نقشهاي اساسي اهل بيت(ع)، بيان روايات تفسيري، تعليم اسلوب و روش فهم قرآن کريم بوده است.
ک: مجلسي، 1404ق، ج11، ص321) ناگفته نماند که در برخي از روايات تفسيري امام رضا(ع)، الفاظ و يا عباراتي ميان آيات قرآن کريم آمده است و حضرت در انتهاي روايت فرموده است: «هكذا نزلت» اين آيه اينچنين نازل شده است مانند روايت ذيل که حضرت آيه «هَلْ يَنظُرُونَ إِلاَّ أَن يَأْتِيَهُمُ اللّهُ فِي ظُلَلٍ مِّنَ الْغَمَامِ...
(مصطفوي،1360ش، ج1، ص5) تأمل در روايات تفسيري امام رضا(ع)، بيانگر اين مطلب است که يکي از امور مورد توجه آن حضرت در تفسير آيات قرآن کريم، ذکر معني مفردات آيات بوده است که ايشان به شيوههاي مختلف به اين مهم پرداخته است.