چکیده:
امروزه حوادث گوناگونی در کشورهای اسلامی به وقوع میپیوندد، از جنگ و کشتار گرفته تا فقر و عقبماندگی. غرب نیز با الگوی تفرقه بینداز و حکومت کن، بر اختلافات و جنگها در کشورهای اسلامی دامن میزند. همة اینها موجب ناامنی جهان اسلام گشته است. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی( تلاش نمود با نزدیک کردن مسلمین به یکدیگر و احیای اندیشه تقریب، از مشکلات جهان اسلام بکاهد و امنیت آنان را تامین نماید.سوال این است که با توجه به دیدگاه امام خمینی( که احیاگر اندیشة تقریب بود، چگونه میتوان با ایجاد تقریب بین مسلمانان امنیت کشورهای اسلامی را بالا برد. برای پاسخگویی به این سوال نیازمند یک الگو میباشیم. این الگو نظریة امیتای اتزیونی (Amitai Etzioni) میباشد. وی چهار مرحله برای ایجاد وحدت بیان مینماید که عبارت است از: 1ـ وضعیت قبل از وحدت؛ 2ـ نیروهای وحدت آفرین. این دو مرحله ناظر به عوامل ایجادکنندة تقریب است؛ 3ـ فرایند وحدت؛ 4ـ مشغولیت سیستم به اموری که به خاطر آن به وجود آمده است. به عبارت دیگر، وحدت به خودی خود یک غایت نیست.بنابراین با توجه به این الگو، در این پژوهش از عوامل ایجاد تقریب، حوزههایی که تقریب باید در آنها ایجاد شود و اهداف تقریب، بحث شده است. گرچه برای تقریب اهداف گوناگونی ذکر شده ولی هدف نهایی آن امنیت است، زیرا در صورت ایجاد امنیت است که رسیدن به سایر اهداف تقریب از جمله رشد معنوی و اخلاقی جهان اسلام محقق میشود. تا امنیت معنوی نباشد، رشد معنوی هم امکانپذیر نیست. برای ایجاد امنیت کشورهای اسلامی، باید قدرت آنان را بالا برد. قدرت از نظر امام خمینی( تنها تقویت بعد خاصی مثل بالا بردن توان نظامی تعریف نمیگردد بلکه در بهبود وضعیت جهان اسلام در شبکة پیچیدهای از روابط داخلی و خارجی تعریف میشود. (افتخاری، 1380، ص45).بنابراین برای ایجاد این قدرت عوامل گوناگونی دخیل میباشد که وحدت ایجاد شده در حوزههای تقریب میتواند این عوامل را تقویت نماید. همچنین امنیت امری چند بعدی است و در نتیجه لازم است در حوزههای گوناگون امنیت را تامین نمود که باز وحدت ایجاد شده در حوزههای تقریب، میتواند ایجاد امنیت در این حوزهها را تسهیل نماید. پس میتوان گفت اندیشه تقریب از طریق تقویت همگرایی در جهان اسلام به افزایش قدرت مسلمین منجر میگردد و به ارتقای امنیت آنان در ابعاد معنوی، فردی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و نظامی کمک میکند.
خلاصه ماشینی:
"نتیجهگیری در این پژوهش با بررسی عوامل و حوزههای تقریب و چگونگی ایجاد امنیت، مشخص گردید که اولا تقریب در حوزههای اقتصادی، علمی، نظامی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی زمینهساز ایجاد امنیت است، زیرا همانگونه که ذکر گردید، مهمترین عامل ایجاد امنیت، قدرت است و قدرت نیز طبق نظر امام خمینی( تنها با تقویت بعد خاصی مثل بالا بردن توان نظامی، به دست نمیآید، بلکه در بهبود وضعیت جهان اسلام در شبکهای از روابط داخلی و خارجی به دست میآید.
پیشنهادات در پایان، چند توصیه ذکر میگردد تا مسئولین نظام و مردم و کشورهای اسلامی با رعایت آنها بتوانند گامی در جهت تقریب بردارند و به این ترتیب امنیت خود و سایر مسلمین را تأمین نمایند: 1ـ فقها و علمای اسلام، نسبت به مسائل زمانه آگاهی کسب نمایند و دربارة وضعیت جهان اسلام بیتفاوت نباشند و با صدور فتاوایی مناسب در راه تقریب گام بردارند؛ 2ـ نخبگان مسلمان، چه شیعه و چه سنی، از تعصب، بهویژه تعصب علمی، خودداری نمایند و سعی کنند با بهرهگیری از دانش همدیگر به رشد علمی خود کمک نمایند و به این صورت وابستگی خود را به غرب کاهش دهند."