چکیده:
شناسایی نقش عوامل ژئومورفولوژی در وقوع سیل از جمله اقدامات بسیار مهم در کنترل و یا کاهش خسارات ناشی از آن محسوب میشود.به همین منظور در این تحقیق جهت یافتن مناسب ترین مدل برای تخمین دبیهای سیلابی با دورهء بازگشتهای مختلف در دامنههای شمالی البرز مرکزی از ویژگیهای ژئومورفولوژی کمی حوضهها استفاده شده است.برای این منظور با بررسی ایستگاههای هیدرومتری منطقه،آمار دبی حد اکثر لحظهای با استفاده از سالنامه ها استخراج شد و پس از تکمیل دادهها،سیلابها با دورهء بازگشتهای مختلف به کمک برنامه Smada محاسبه شد.در مرحلهء بعد خصوصیات ژئومورفولوژی کمی و مورفومتری حوضههای آبی و رودخانهها شامل مساحت،محیط،حد اکثر و حد اقل ارتفاع متوسط وزنی،شیب حوضه و طول آبراههها با استفاده از GIS تعیین شد.سپس ارتباط بین مقدار دبی سیلابها با کمیتهای ژئومورفولوژی حوضهها به کمک برنامه SPSS و روش رگرسیون چند متغیره مورد بررسی آماری قرار گرفت.نتایج حاصله بیانگر آن است که از میان عوامل مستقل،متغیرهای مساحت،طول حد اکثر و مستطیل معادل حوضهها بیشترین تأثیر را داشته و توانستند به مدلها راه یابند.
خلاصه ماشینی:
"جدول(1)مقادیر دبی حد اکثر لحظهای ایستگاههای مورد مطالعه در دوره بازگشتهای مختلف(ارقام برحسب متر مکعب در ثانیه) (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول(2)مشخصات ژئومرفولوژی کمی و مورفومتری حوضههای آبی دامنههای شمالی البرز مرکزی (به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول(3)نتایج تحلیل رگرسیونی دبیهای حد اکثر سیلاب منطقه با دوره بازگشت 52 ساله (به تصویر صفحه مراجعه شود) ادامه جدول(2)کمیتهای ژئومرفولوژی حوضههای آبی دامنههای شمالی البرز مرکزی ضریب همبستگی و ضرائب تعیین مربوط به معادله رگرسیون( Model Summary ) (به تصویر صفحه مراجعه شود) a Predictors:(Constant), ضریب کشیدگی،محیط،شیب،تراکم زهکشی،ضریب شکل هورتنر، ضریب گراولیوس،ارتفاع متوسط،اختلاف ارتفاع،طول آبراهه اصلی،طول کل آبراههها،پ زمان تمرکز،طول مستطیل معادل (به تصویر صفحه مراجعه شود) a Dependent Variable:DEB125 (دبی سیلاب با دوره بازگشت 52 ساله) حذف متغیرهای کم اهمیت از مدل با توجه به سطح معنیداری( Sig.
با توجه به نتایج نهایی حاصل از تحلیل آماری رگرسیون چند متغیره،ضریب همبستگی بین متغیر وابسته(دبی حد اکثر لحظهای)و متغیرهای مستقل(خصوصیات مساحت،محیط، اختلاف ارتفاع،ارتفاع متوسط،میانگین شیب،طول کل آبراههها،طول آبراههء اصلی،ضریب گراولیوس،تراکم زهکشی،زمان تمرکز،طول مستطیل معادل، عرض مستطیل معادل،حد اکثر طول حوضه،ضریب شکل هورتن و ضریب کشیدگی حوضهها)بالا بوده و این میزان برای مثال در مورد دبی با دوره بازگشت 52 ساله 0/39- r و 0/68- r2 محاسبه شده است و بیانگر آن است که نتایج حاصل از مدل به میزان 68 درصد با واقعیت همخوانی دارد."