چکیده:
زمینلغزه یکی از مسائل مهم در ژئومورفولوژی محسوب میگردد. تنوع زمینلغزهها بر حسب نوع و علل وقوع آنها، بررسیهای بسیار دقیقی را اقتضا میکند.همه انواع زمینلغزهها را نمیتوان در یک منطقه با ویژگیهای خاص خود پیدا کرد.در شرایط طبیعی، زمین لغزهها هر چند از نوع سریع هم باشند باز از لحاظ زمانی، طولانیتر از مورفوژنز ناشی از دخالت انسان در طبیعت خواهند بود.جاده اردبیل به آستارا در گردنه حیران از توپوگرافی برجسته و پرشیب و اقلیم معتدل خزری برخوردار است.چنین شرایطی برای هوازدگی شیمیایی و ایجاد خاکهای ضخیم در دامنههای پرشیب بسیار مناسب است. پایداری نسبی در دامنهها مرهون عوامل متعددی است که در طول زمان حاصل آمدهاست.در مسیر جادهاحداثی، عامل حمل را، انسان با بریده ساختن بخش پایانی بهوجود آوردهاست.ازبین رفتن مقاومت جانبی در طول مسیر گردنه حیران انجام چند نوع زمین لغزه به ویژه لغزش را موجب گردیدهاست.
خلاصه ماشینی:
ازبین رفتن مقاومت جانبی در طول مسیر گردنه حیران انجام چند نوع زمین لغزه به ویژه لغزش را موجب گردیدهاست.
پرشیب شدن نیمرخ، از بین رفتن مقاومت جانبی(به ویژه توسط کناره بری رودخانه و بریدگی جادهها)و عملیات ساختمانسازی در فراز دامنهها(به صورت افزایش بار)از عوامل بیرونی محسوب میشوند.
برای مثال، هوازدگی، باعث تخریب میگردد که آن هم موجب سستشدن خاک و کاهش مقاومت در برابر برش میشود تا اینکه در زمان مناسب در صورت فراهم شدن سایر شرایط زمین لغزه اتفاق میافتد.
منطقه مورد مطالعهدر این پژوهش، گردنه حیران در مسیر اردبیل-آستارا مورد بررسی قرارگرفته است.
بحث پیرامون نوع مورفوژنز فعالبر اساس آنچه ژئومورفولوژی ساختمانی و موفوژنز اقلیمی در منطقه فراهم آورده، شرایطی ایجاد شده است تا تحول ژئومورفولوژی در مسیر گردنه حیران حالت خاصی به خود گیرد.
با بریدگیهای به وجود آمده در مسیر گردنه حیران تحولات ژئومورفولوژی به ویژه انواع زمین لغزه از لحاظ زمانی بسیار سریعتر از آنچه در حالت طبیعی امکانپذیر است، انجام میپذیرد.
در بریدگیهای نوع اول، انجام فعالیتهای کشاورزی که موجب نفوذ آب به بخشهای تحتانی میگردد و نیز از بین بردن درختچههای طبیعی به همین منظور و اثر سایر عوامل دیگر، لغزشهای عمیقی بسیار بزرگی را موجب گشته است.
با توجه به آنچه در مسیر گردنه حیران از لحاظ ژئومورفولوژی پس از انجام طرح جاده کشی به وقوع پیوسته است در احداث جادههای جدید میتوان از تکرار آنها پیشگیری کرد.