چکیده:
تقاضای انرژی دارای نقش محوری در برنامهریزی اقتصادی است.براساس پیشبینی میزان نیاز به انرژی است که سطح سرمایهگذاری در عرضه انرژی تعیین میشود.در پیشبینی تقاضای انرژی پایداری ساختار تقاضای انرژی ضروری است.در مقاله حاضر پایداری مزبور در حاملهای مختلف انرژی مورد ارزیابی قرار میگیرد.در این بررسی تنها ناپایداری غیر تصادفی 1P}مد نظر قرار میگیرد.این نوع ناپایداری در دو حالت ارزیابی میشود.در حالت اول که نقطه انتقال 2P}مشخص نیست از آزمونهای مبتنی بر پسماندهای زنجیرهای استفاده میشود و در حالت دوم نقاط تغییر متعدد تعیین شده و با استفاده از آزمونهای چاو، نسبت راستنمایی کوانت و آزمون پیشبینی چاو، تغییر ساختاری مورد ارزیابی قرار میگیرد.نتایج ارزیابی نشان میدهد که عمدتا رابطه تقاضای انرژی با قیمتهای انرژی و سطح فعالیتهای اقتصادی در اقتصاد ایران پایدار بوده است.در این ارزیابی برای تقاضای حاملهای مختلف انرژی الگوسازی میشود؛این حاملها شامل بنزین، گازوئیل، نفت کوره، نفت سفید، برق و گاز طبیعی است.الگو دارای ساختار پویا (*).عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهرانP} (**).دکترای اقتصادP}است؛متغیرها بر حسب مقادیر سرانه در نظر گرفته شدهاند و دو فرم تابع خطی و غیر خطی مبنای کلیه آزمونهای فوقالذکر قرار گرفتهاند.
خلاصه ماشینی:
"در حالت اول که نقطه انتقال 2P}مشخص نیست از آزمونهای مبتنی بر پسماندهای زنجیرهای استفاده میشود و در حالت دوم نقاط تغییر متعدد تعیین شده و با استفاده از آزمونهای چاو، نسبت راستنمایی کوانت و آزمون پیشبینی چاو، تغییر ساختاری مورد ارزیابی قرار میگیرد.
حال با توجه به اینکه تقاضای مطلوب انرژی تابعی از قیمت انرژی و سطح فعالیتهای اقتصادی در نظر گرفته شده است،#$#تابع تقاضای انرژی به صورت زیر خواهد بود: #$#دوره مورد بررسی سالهای 1353-1374 است و حاملهای برق، گاز طبیعی، بنزین، گازوئیل، نفت کوره و نفت سفید محورهای اصلی این تحقیق را تشکیل میدهند.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 2-کششهای قیمتی و درآمدی تقاضای انرژی#$# نتایج آزمونهای پایداری: در این آزمونها، پایداری رابطه تقاضای انرژی با قیمت و درآمد در حاملهای بنزین، گازوئیل، نفت سفید، برق، و گاز طبیعی مورد ارزیابی قرار گرفته است.
پایداری رابطه تقاضای انرژی با قیمت و سطح فعالیتهای اقتصادی، با استفاده از آزمونهای نسبت راستنمایی کوانت، پیشبینی چاو، و آزمون چاو نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.
اگر سطح معناداری آزمونهای مزبور را 99% تعیین کنیم نتایج آزمونها نشان میدهد که در اغلب نقاط تغییر، پایداری ساختار تقاضای حاملهای مختلف انرژی رد نمیشود، اما نتایج بدست آمده در خصوص تقاضای بنزین، نفت کوره و نفت سفید ناپایداری را در سال 1359 رد میکند.
برای گاز طبیعی و برق نیز در سال 1368 شاهد ناپایداری هستیم(جداول 3 و 4)لازم به ذکر است که در این آزمونها نیز دو فرم تابع خطی و غیر خطی برای الگوهای تقاضای انرژی مبنای ارزیابی قرار گرفته است."