چکیده:
تحقیق عملی تابع تقاضای واردات، یکی از فعالترین زمینههای تحقیق در اقتصاد بینالملل میباشد.به طور سنتی، قیمتهای نسبی و درآمد واقعی مهمترین عوامل مؤثر در این تابع تقاضا میباشد.بر این دیدگاه دو ایراد و مشکل وارد میباشد:اول، عوامل مؤثر در تابع تقاضای واردات مستقیما از بهینهسازی مطلوبیت
مصرفکننده به دست نیامده است.دوم، متغیرهای موجود در تابع تقاضای اقتصاد کلان نیز ناپایا میباشند.هدف این مقاله عبارت از آن است که تابع تقاضای واردات ایران را با توجه به این
دو مسأله (بهینهسازی مطلوبیت و آزمون پایانی متغیرهای آن)مورد تحلیل مجدد قرار
دهد.مدلی براساس حداکثرسازی مطلوبیت بین دوره مصرفکننده ارائه گردید و در نتیجه به
تابع تقاضای وارداتی منجر گردید که عوامل مؤثر آن، متغیر قیمت نسبی و متغیر
دیگر"سطح فعالیت"(تولید ناخالص داخلی منهای صادرات)میباشد.یافتههای برآورد مدل نشاندهنده آن است که عامل قیمت نسبت به متغیر سطح
فعالیت(تولید ناخالص داخلی منهای صادرات)در تابع تقاضای واردات نقش کمرنگتری
دارد.این نتیجه در حالت کوتاهمدت و بلندمدت تفاوتی ندارد.به طور کلی، عامل درآمدی
مؤثر در تابع تقاضای واردات، ازطریق متغیر سطح فعالیت، تعیینکننده مهم در تابع تقاضای واردات ایران در دوره بررسی 1375-1338 میباشد.در واقع، بیانگر این واقعیت است که تعدیل تراز پرداختها را با استفاده از روش حساسیتها مورد شک و تردید قرار میدهد.
خلاصه ماشینی:
"مدلی براساس حداکثرسازی مطلوبیت بین دوره مصرفکننده ارائه گردید و در نتیجه به تابع تقاضای وارداتی منجر گردید که عوامل مؤثر آن، متغیر قیمت نسبی و متغیر دیگر"سطح فعالیت"(تولید ناخالص داخلی منهای صادرات)میباشد.
یافتههای برآورد مدل نشاندهنده آن است که عامل قیمت نسبت به متغیر سطح فعالیت(تولید ناخالص داخلی منهای صادرات)در تابع تقاضای واردات نقش کمرنگتری دارد.
معادله(13)را نیز میتوان به صورت زیر نوشت: با توجه به این رابطه، حساسیتهای قیمت نسبی واردات و متغیر سطح فعالیت (تولید ناخالص داخلی منهای صادرات)برآورد میشوند.
برای تکمیل بررسی، معادله(14)را به صورت پویا برآورد میکنیم، یعنی با اضافهکردن متغیر وابسته با وقفه به عنوان یک متغیر مستقل که در زیر نشان داده میشود: با توجه به ضرایب معادله(15)، ضریبهای حساسیت بلندمدت به صورت زیر محاسبه میشود: قبل از اینکه به برآورد مدل تقاضای واردات ایران پرداخته شود، لازم است نکاتی در خصوص نوع پایانی متغیرهای این تابع تقاضا بیان گردد.
برای برآورد تابع تقاضای واردات، معادله(14)استفاده شده است که به صورت زیر مشخص شده است: {L rmd L}عبارت از تفاضل اول لگاریتم واردات، {L 1pd L}تفاضل اول لگاریتم قیمت نسبی واردات، و{L vad L}تفاضل لگاریتم متغیر سطح فعالیت(تولد ناخالص داخلی منهای صادرات)میباشد.
همانطور که در قسمت مدل تابع تقاضای واردات اشاره شد، از نظر اینکه هر سه متغیر این تابع تقاضا، تفاضل-پایا({L sd L})میباشند و برای اطمینان از اینکه رگرسیون انجام شده، کاذب نمیباشد لذا آزمون ریشه واحد برای جملات پسماند رگرسیون انجام شد که در جدول(2)آورده شده است.
برآورد مدل حاکی از آن است که در تابع تقاضای واردات ایران در دوره 1375-1338، نقش قیمت نسبی واردات نسبت به متغیر سطح فعالیت(تولید ناخالص داخلی منهای صادرات)خیلی کمرنگتر میباشد."