چکیده:
چیستی هنر،چگونگی اثر هنری و کیستی هنرمند از مدخل گفتمانهای متعدد مورد پرسش و تامل قرار گرفته است.اما این پرسش و تاملها از دالانهای گوناگون اندیشه با اختلافنظرهای بسیار گذر کرده است.هنر که مکاشفهای رازگونه است،رمز و راز و سر درون خود است:آیا میتوان برای هنر تعریفی جامع و مانع و ذاتگرایانه یافت؟ رابطهی اثر هنری با سایر پدیدههای اجتماعی چگونه است؟سرچشمهی اثر هنری چیست؟یا کیست؟چه چیز وجه تمایز آثار هنری از سایر پدیدههای انسانی است؟آثار هنری اهمیت و اعتبار خود را از چه چیزی کسب میکنند؟فیلسوفان از پایگاههای فلسفی متفاوت و با نگرشهای مختلف،هرکدام به نوعی برای پاسخ به این سوالات تاملبرانگیز جد و جهد نمودهاند.هایدگر از جمله متفکرانی است که هنر در اندیشه او جایگاه والایی یافته است و از مسیری متفاوت و منظری کاملا تازه به مساله نگریسته و سعی در نزدیک شدن و کشف سر هنر و کارکرد آثار هنری داشته است.او هنر را در ارتباط به حقیقت مورد پرسش و تامل قرار داده است.در این نوشتار نظریه هایدگر در مورد هنر،اثر هنری و هنرمند مورد توصیف و تحلیل قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
تاملات هایدگر در باب هنر علیرضا مهدیزاده* چکیده چیستی هنر،چگونگی اثر هنری و کیستی هنرمند از مدخل گفتمانهای متعدد مورد پرسش و تامل قرار گرفته است.
افلاطون بنا به بنیان فلسفه خود و تعریف ویژه خود از هنر که آن را تقلیدی از واقعیت میدانست،اثر هنری را سبب دور افتادن از حقیقت شمرد و هنرمند را به دلیل تولید اثر هنری و کسی که مجذوب دنیای مجازی و غیرحقیقی است و راه رسیدن به حقیقت و دنیای متعالی را دشوار و ناممکن میسازد از مدینه فاضله خود اخراج کرد و برای تولید اثر هنری تحمیل قوانین را به هنرمندان ضروری دانست.
هایدگر دلیل ناتوانی زیباییشناسی در پاسخ به سوالاتی که اثر هنری برمیانگیزد را در وابستگی به سنت متافیزیک میداند و«مقصودش این است که فلسفه در بند متافیزیک گرفتار آمده و از حقیقت دور مانده و راز هستی را درنمییابد»(احمدی،4831:325).
این انکشاف فقط برای آدمی بهعنوان تنها موجودی که در مواجهه با ذات حقیقت است دست میدهد در این مرتبه است که اثر هنری،آدمی را به حقیقت فرامیخواند چنانکه خود با انکشاف حقیقت در هنرمند فراخوانی آغازین داشته است»(مددپور،4831:824).
پس بهطور خلاصه میتوان گفت که از نظر هایدگر اثر هنری یک شی است و از این جهت یگانه است که شیئی است که چیزی را در پی دارد.
اثر هنری چگونه و به چه معنا عالمی را به ظهور میرساند و برمیگشاید؟هایدگر در مورد معبد مثال میزند«معبد برای نخستینبار عالم این قوم تاریخی را بر گرد خویش ایجاد میکند معبد برای نخستینبار برای اشیاء منظرشان را و به انسانها نظر هنری خلق عالم نیست بکله عالمی که از پیش موجود است را نمایان میسازد.