چکیده:
وحدت در هنر اسلامی از مقولههای پیچیدهای است که تفحص در آن نیازمند شناخت ابعاد مختلفهی علوم اسلامی است.وجود وحدت که در آثار هنری دنیای اسلام متجلی گشته مسجل است،اما خصلت و ماهیت این وحدت کمتر به چالش کشیده شده است.در این زمینه یکی از سنتگرایان بزرگ معاصر که با نگرش معنوی به مقوله وحدت و کثرت و جایگاه آن در هنر اسلامی پرداخته،تیتوس بورکهارت است.این مقاله وحدت را ازنظر ریشههای تفکر در اسلام و تاثیری که بر هنر بهطور عام دارد و نیز کثرت و وحدت از حیث نمودی که از طریق هنر متجلی میگردد،را مبتنی بر آثار بورکهارت مورد بررسی قرار میدهد. در این نوشتار،که براساس تحقیقات کتابخانهای و با روش تحقیقی توصیفی صورت پذیرفته،دیدگاه بورکهارت از هنر و زیبایی با تاکید بر عامل وحدت و کثرت مورد مداقه قرار گرفته است.پس از آن برخی از مهمترین وجوه هنر اسلامی شامل معماری،پوشاک،خط و اسلیمی از همین دیدگاه،در مکتوبات وی بررسی و در پایان رمزپردازی هنر اسلامی در محدوده مکتوبات وی بیان گردیده است.
خلاصه ماشینی:
در این زمینه یکی از سنتگرایان بزرگ معاصر که با نگرش معنوی به مقوله وحدت و کثرت و جایگاه آن در هنر اسلامی پرداخته،تیتوس بورکهارت است.
این مقاله وحدت را ازنظر ریشههای تفکّر در اسلام و تاثیری که بر هنر بهطور عام دارد و نیز کثرت و وحدت از حیث نمودی که از طریق هنر متجلّی میگردد،را مبتنی بر آثار بورکهارت مورد بررسی قرار میدهد.
در این نوشتار،که براساس تحقیقات کتابخانهای و با روش تحقیقی توصیفی صورت پذیرفته،دیدگاه بورکهارت از هنر و زیبایی با تاکید بر عامل وحدت و کثرت مورد مداقه قرار گرفته است.
اما در عین حال این وحدت متکثّرات،خود گویای کثرتی است که نه تنها افتراق را بیان نمیدارد،بلکه مبین یگانگی و تمایز هر (به تصویر صفحه مراجعه شود) یک از اجزاء بوده و سوای از دیگر وجودی غیر دارد؛"راست است که احدیّت یا وحدانیّت شامل جنبههای مشارکتآمیز نیز هست،بدین اعتبار که ترکیب متکثّرات(وحدت عالم کثرت،وحدت در کثرت)است،و مبداء قیاس و تمثیل؛و از این لحاظ تصویر مقدّس،به شیوه خاص خود وحدانیّت را میانگارد و بیان میکند؛اما احدیّت،اصل تمایز نیز هست،زیرا هر وجود به یمن وحدت باطنیش،اساسا از دیگران متمایز میشود،و موجودی یگانه است،و ممکن نیست متشبّه یا جایگزین گردد.
تمثیل پیوند آسمان و زمین،استعارهای از وحدت و کثرت یا یگانگی خالق و مخلوق که ذات زیباپسند خود را از واحد یکتا به امانت گرفته است و معماری مقدّس به واسطهی زیبایی نهفته در خود،غور در درون و تفکّر در وجود هستیآفرین را سبب میگردد.