چکیده:
تحولات شگرف جهانی،منطقهای و داخلی در دو دهه اخیر،موقعیت ترکیه را دگرگون کرده و آن را از یک کشور عقب افتاده دارای اهمیت استراتژیک برای غرب به قدرتی منطقهای با تمایلات بلندپروازانه در خاورمیانه،آسیای مرکزی و قفقاز تبدیل کرده است.اگرچه ترکیه دیگر اهمیت استراتژیک دوران جنگ سرد را برای غرب ندارد اما سیاستگذاران ترکیه نقشی جدید برای آن آفریدهاند،نقشی درخور یک قدرت منطقهای با توان اقتصادی-امنیتی قابل توجه و همسو با سیاستهای کلی دنیای غرب.
تا قبل از فروپاشی شوروی،ترکیه تنها دولت ترک در جهان بود و اینک ناگهان پنج جمهوری ترک در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز ظاهر شده بودند و ترکیه میتوانست با تکیه بر همین عامل زبان و فرهنگ ترکی روابط ویژهای با آنان برقرار کند.سیاستمداران ترکیه،این کشور را نمونهای مطلوب برای کشورهای تازه استقلالیافته آسیای مرکزی و قفقاز اعلام کردند.
مقاله حاضر به بررسی سیاستهای ترکیه در آسیای مرکزی و قفقاز میپردازد و چهار مدل همکاری ترکیه با کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز را ارائه میکند که به عقیده نویسندگان استفاده از مدل همکاری چهارم میتواند منافع فراوانی را نصیب کشورهای منطقه و ترکیه نماید.
خلاصه ماشینی:
"جمهوری ترک در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز ظاهر شده بودند و ترکیه میتوانست با تکیه
در آسیای مرکزی و قفقاز شده پس ترکیه میتواند با اتحاد با این دولتها،به یک قدرت
نیروهای داخلی ترکیه برای نفوذ در آسیای مرکزی ایجاد کرد.
آسیای مرکزی و تبدیل شدن آنها به یک تهدید عمده علیه منافع آمریکا،باعث شد آمریکاییها از طریق ترکیه درصدد مقابله با بلندپروازیهای روسیه برآیند.
-لقبی که روسها برای مناطق پیرامونی خود به خصوص آسیای مرکزی و قفقاز برگزیدهاند میگردید؛اما ترکیه نتوانست در ساختارهای امنیتی و سیاسی منطقه آسیای مرکزی وارد
میکند و از لحاظ اقتصادی بر نفوذ اقتصادی ترکیه در قفقاز و آسیای مرکزی تأکید دارد و همواره حامی احداث خط لوله باکو-تفلیس-جیهان1بوده است:تا از این طریق موقعیت
سیاست خارجی ترکیه حمایت میکنند تا از این طریق مانع نفوذ روسیه و ایران در مناطق
طرفدار روسیه در نظامهای سیاسی آسیای مرکزی مانع حضور مؤثر ترکیه در این منطقه
اما با این حال تلاش ترکیه برای نفوذ در منطقه قفقاز موفق بوده است.
این کشور برای نفوذ در منطقه در راستای جلوگیری از گسترش نفوذ ایران و روسیه و ایجاد
مشترک ترکیه و اسرائیل در منطقه آسیای مرکزی و قفقاز است و در رقابت با برتریجویی
همکاری اقتصادی آسیای مرکزی در منطقه میتواند در مقابل روسیه قرار گیرد و این شانس
منطقه آسیای مرکزی و قفقاز به دلایل مختلفی توجه ترکیه را به خود جلب
این مقاله استدلال میکند که اتخاذ مدل چهارم همکاری میتواند عاملی مهم برای کسب منافع کشور ترکیه و ایجاد ثبات در منطقه باشد."