چکیده:
در خردادماه 6831 طی فعالیت گونو از تولید تا اضمحلال،برخی تغییرات معنیدار در سطح زمین و سطوح پایینی و میانی جو منطقه رخ داد.هدف این مقاله ارزیابی تأثیرات اقلیمی سیکلون حارهای گونو بر نواحی جنوب شرق ایران به خصوص سیستان و بلوچستان است.برای این منظور دادههای اقلیمی ایستگاههای هواشناسی اصلی منطقه و همچنین دادههای آنالیز مجدد مراکز NCAR/NCEP وابسته به مرکز ملی هوا و اقیانوسشناسی امریکا (NOAA) مورد تحلیل قرار گرفت.تصاور سنجندههای ماهواره متئوست 7 و ماهوارههای ترا و اگوا(سنجنده مودیس)در باندهای مرئی،مادون قرمز و ترکیبی طی دوره حیات سیکلون گونو دریافت گردید و به منظور دستیابی به نتایج و تأیید آنها مورد تفسیر قرار گرفت.نتایج حاصل از نقشههای ترکیبی نشان داد که با افزایش قدرت گونو،محور مراکز پرفشار جنب حارهای در سطوح پایینی جو به سمت شرق،و در سطوح میانی به سمت شمال جابهجا شده است.اینجابهجایی شرایط را برای همرفت شدید و بارش سنگین مهیا ساخته است.حد اکثر بارش در نیک شهر(441 میلیمتر)گزارش شده است.نقشههای آمگا حرکات صعودی شدید را بر فراز جو منطقه طی روزهای 41 تا 71 خرداد تأیید کرد.افزایش حرکات قائم شدید در سطح 005 هکتوپاسکال همرفت شدید و عمیقی را بر روی منطقه نشان داد.ناهنجاریهای منفی درجه حرارت در سطح زمین(به دلیل ابر آلودگی شدید)و در سطح 058 هکتوپاسکال به علت چگالیدگی قوی ناشی از همرفت بسیار شدید هوای مرطوب،اهمیت فراوان دارد.بسیاری از ایستگاههای منطقه ناهنجاری دمایی در حدود 01-درجه سلسیوس را ثبت کردهاند و در سطح 058 هکتوپاسکال هم در حدود 8-درجه سلسیوس در مقایسه با شرایط نرمال اقلیمی ناهنجاری وجود داشته است؛اما در سطح 005 هکتوپاسکال به علت آزاد شدن انرژی نهان ناشی از بخار آب،ناهنجاریهای مثبت در حدود 01 درجه سلسیوس به وقوع پیوسته است.تغییرات در سمت و سرعت بادهای باتداوم،همزمان با فعالیت گونو بر روی منطقه باعث تغییرات معنیداری در آنها در مقایسه با شرایط نرمال اقلیمی گردید.
خلاصه ماشینی:
"4/5-هکتوپاسکال به سواحل جنوب شرق ایران کشیده شده و قطب 5+روی مرکز پاکستان قرار گرفته است.
عموما در این موقع سال مراکز پرفشار جنب حارهای بر روی جو میانی و فوقانی مناطق جنوبی ایران حاکمیت کامل دارند.
ناهنجاری 54-متر روی جنوب شرق ایران شرایط را برای ورود گونو،که با توجه به نیروی زیاد این سامانه به وجود
مرکز دریای عمان و سواحل جنوب شرقی کشور انتقال یافته و رطوبت تا شمال کرمان و خراسان جنوبی تزریق شده است
تنگه هرمز مستقر بوده و تمام سطوح میانی جو جنوب شرق ایران با افزایش غیر معمول رطوبت در این سطح همراه بوده
در روز 5 ژوئن قطب ناهنجاری 7-روی سواحل شرق عمان و شمال دریای عربی مستقر بوده است و در همین
ناهنجاری منفی دما در سطوح 058 هکتوپاسکال(8-درجه)در روی دریای عمان و سواحل جنوبی ایران رخ نموده است.
در این روز تمام مناطق جنوب شرق بین 2-تا 8-درجه ناهنجاری منفی نسبت به شرایط میانگین را نشان میدهند
این شرایط تا پایان روز 9 ژوئن-یعنی اضمحلال گونو-تداوم یافته اما از شدت آن کاسته شده است.
بررسی تصاویر ماهوارهای نشان داد که محور اصلی گونو در روز 4 ژوئن حدود 04 درجه(شمال شرقی-جنوب غربی)
سمت باد حد اکثر با تغییر جهت معنیدار بین شمال شرق(05 درجه)و جنوب شرق(011 درجه)در نوسان بوده است.
در روز 2 ژوئن در اکثر مناطق دریای عمان و سواحل ایران در هر دو سطح مقادیر مثبت وجود داشته است،که خود
7 ژوئن با وجود کاسته شدن از شدت همرفت در سطح 058 در سطح 005 این شرایط تشدید شده است(شکل 4-ب)."