خلاصه ماشینی:
"کتاب پیروی خوانندگان،با نام تاریخ بلاد الشام الاقتصادی فی العصر الاموی پژوهشی مستند راجع به تاریخ اقتصادی شام در دوران خلافت امویان است،که نویسنده آن عاطف رحال با جدیت تمام تلاش کرده است از لابهلای کتابهای جغرافیایی و تاریخی قرون نخستین اسلامی و با استفاده از تحقیقات غربی،به بررسی اوضاع اقتصادی،تجاری،زراعت و امور مالی این محدوده از قلمرو مهم جهان اسلام که در تحولات قرون اولیه تأثیرگذار بود،بپرازد.
برای ارائه تحلیل و تفسیر درست از اوضاع اقتصادی و اجتماعی شام در دوران خلافت امویان که دمشق مرکز خلافت بود،ضروری است که ما از تحولات اقتصادی و اجتماعی سرزمین شام قبل از اسلام هم آگاهی داشته باشیم؛این نکتهی مهمی است که نویسنده کتاب هم بر آن واقف بوده و لذا بطور مفصل به این مسأله پرداخته است.
نویسنده علاوه بر موقعیت جغرافیایی ممتاز شام،عوامل دیگری را نیز در رشد و شکوفایی بازرگانی آن تأثیرگذار میداند از جمله:نقش فعالی که دولت بیزانس با گسترش نفوذ سیاسی و افزایش سیطرهاش بر حوزه دریای مدیترانه و فراهم آوردن زمینهی مساعد برای ساکنان شام در امر توسعه فعالیتهای تجاری،ایفا میکرد.
این اثر یک پژوهش مستقل در حوزهی اقتصادی شام است لذا برای کسانی که به بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران خلافت بنی امیه و تأثیرات جریانات حاکم بر دمشق و تأثیرگذاری آن بر سایر نقاط جهان اسلام میپردازند،میتواند مفید باشد.
4-نویسنده در بررسی نظامهای مالی دولت اموی به انواع مالیاتها و روشهای کسب درآمد پرداخته است؛بااینحال گویا فراموش کرده که مصادرهی اموال حکام و والیان روش مهم به دست آوردن اموال برای خلافت بوده و بارها در طول حاکمیت بنی امیه اتفاق افتاده است."