چکیده:
اسلام آیین کامل خاتم و جاودانه الهی میباشد. در این مقاله نخست این نکته پرداخته
میشود که نسبت و حمل وصف جاودانگی به اصل و گوهر دین (اعتقادات) به صورت مطلق است
یعنی همه آموزههای اعتقادی اسلام ثابت و تغییرناپذیر است. اما شریعت و احکام فقهی
اسلام اعم از فردی و اجتماعی در اصول ثابت آن جاویدان و غیر قابل تغییر است.
نویسنده برای اثبات جاودانگی شریعت به چهار دلیل ذیل استناد مینماید: 1ـحقیقیه
بودن گزارههای دینی؛ 2ـ اطلاق مقامی؛ 3ـ آیات؛ 4ـ روایات.
ادامه مقاله به تحلیل و تقریر ده ملاک جاودانگی دین و شریعت اختصاص یافته است که
میتوان به هماهنگی با فطرت وعقل, سهولت, دفاع از اصول اخلاقی, عدم مداخله در
جزئیات و پویایی شریعت** اشاره کرد.
خلاصه ماشینی:
"آیین مقدس اسلام با توجه به این نکته ضمن تبیین مبانی و اصول و جهات کلی در عرصههای مختلف سیاسی, اجتماعی, اقتصادی و نظامی, تبیین جزئیات و شکلهای خاص را به عقلا و نخبگان جامعه سپرده است, که در اینجا به چند مورد از آنها اشاره میشود: در عرصه نظامی, اسلام به بیان اصل کلی لزوم امادگی در مقابل دشمن و به وحشت انداختن آن تأکید دارد؛ «و اعدوا لهم مااستطعتم من قوة و من رباط الخیل ترهبون»؛ (انفال(8): 60).
این اصل عقلایی در شریعت اسلام مورد توجه قرار گرفته است, چنان که از پیامبر(ص) روایت شده است: «آن جا که دو امر قابل احترام جمع شده و ]تنها انجام یکی میسور باشد[, از امر کوچک برای انجام امر مهمتر صرف نظر میشود»؛ (ابن اثیر, النهایة, ج1: 359) در ناحیه ضرر و مفسده نیز آیه ذیل تحریم خمر و قمار را غلبه اثم و مفسده آن دو بر منافعش ذکر میکند: «یسألونک عن الخمر و المیسر قل فیهما إثم کبیر و منافع للناس و أثمهما أکبر من نفعهما»؛ (بقره (2): 219).
4 ـ 10ـ نفی عسر و حرج مکاتب و ادیان مختلف هرچند برای مؤمنان خود تکالیف و باید و نبایدهایی را عرضه داشتهاند, اما شرط دین خاتم و عقلانی این است که تکالیف آن طاقتفرسا نبوده و موجب عسر و حرج مخاطبان آن نگردد شریعت مقدس اسلام ضمن وضع قوانین و احکام عبادی و اجتماعی, مبنا و محور قانونگذاری خود را بر اصل سهولت و نفی عسر و حرج از بندگان قرار داده است."