چکیده:
هدف از این نوشتار بررسی چگونگی آموزه منجی موعود در ادیان چینی در محورهای ذیل
است:
1. ابتدا اصل وجود این آموزه را فقط در کتابهای کلاسیک چینی کنفوسیوسی و دائویی و
متفکران این دو آیین بررسی کردهایم، زیرا این دو بومی چین هستند و آیین بودا
وارداتی است. در این مورد به این نتیجه رسیدهایم که این آموزه در طول تاریخ چین
همواره حضور داشته است.
2. آنگاه به حقیقت این آموزه پرداخته و نشان دادهایم که منجی در ادیان چینی هویت
انسانی دارد و در طول تاریخ افراد متفاوتی در این رابطه به عنوان منجی مطرح
بودهاند که مشخص میکند در عصر حاضر فرد خاصی به عنوان منجی مطرح نیست. از طرف
دیگر وقتی منجی ظهور کند جهان به وحدت میرسد و صلح فراگیر میشود. بر طبق فرهنگ
چینی چنین دورانی در گذشته باستانی نیز وجود داشته که از آن به صلح و هماهنگی بزرگ
تعبیر میشود و به تای پینگ مشهور است.
3. آثار اجتماعی و دینی این آموزه یکی دیگر از بحثهای مطرح در این مقاله است.
نتایج بحث نشان میدهد که قیامهای زیادی در چین تحت تأثیر اعتقاد به این آموزه
پدید آمده است. همچنین در اثر اعتقاد به این آموزه شعایر و مناسک مختلفی در سطح
دولتی و مردمی رایج گردیده است.
خلاصه ماشینی:
"از طرف دیگر اگر شخصیت الهی کنفوسیوس را در نظر بگیریم که همانند یک خدای حاضر در میان مردم تلقی میشد (همان), این مسأله از قوت بیشتری برخوردار میشود که کنفوسیوس در نظریه تای پینگ تنها منجی موعود و زنده جاویدی42 است که در میان مردم آنها را به سوی این آرمان متعالی راهنمایی میکند و در نتیجه کسی جز او نیز صلاحیت برقراری آن را ندارد.
هر چند که اصل این نظریه که مهدویت در چین متأثر از فرهنگ چینی بوده است جای تأمل دارد، ولی شباهتهایی که این جنبش مدعی مهدویت به رهبری ما هوا لونگ با جنبشهای دیگر چینی دارد (همان, ص:280) و از طرفی این که مسلمانان به شکلهای مختلف سعی کردهاند با هماهنگی با فرهنگ چینی جنبشهای مهدویت خویش را برای غیر مسلمانان چینی نیز قابل قبول گردانند، همگی حکایت از عمق و فراگیری آموزه منجی موعود در چین دارد، به طوری که همواره حتی بعد از شکست قیام دوم تای پینگ، به امید برقراری آن آرمان شهر همواره در تلاش و کوشش بودهاند (12, ج: 14, ص: 251).
گاه به طور کلی و صرفا به ادوار تاریخی اشاره شده است که جهان را به سوی هماهنگی بزرگ میبرد و گاه شخصیتی با صفات خاص مطرح گردیده است و گاه نام او نیز بیان شده است، اما از مجموع بحثهای گذشته میتوان آموزه منجی موعود در فرهنگ و ادیان چینی و ویژگیهای نوعی آن را به ترتیب ذیل معرفی کرد: 1."