چکیده:
آموزش عالی نقش اساسی و محوری در فرایند توسعهء ملی و توازن بین ابعاد مختلف توسعهیافتگی کشورها دارد.لذا کشورهای اسلامی بایستی به صورتی جدی عملکرد آموزش عالی را مورد بررسی قرار دهند و نقاط قوت و ضعف آن را بررسی کنند تا بتوانند با برنامهریزی جایگاه خود را در جهان بهبود بخشند.هدف:این مقاله با هدف بررسی و تبیین جایگاه نظام آموزش عالی و تولید علم در کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی (OIC) نگاشته شده است.روش:روش در این تحقیق از روش تحقیق توصیفی استفاده شده است.جامعه آماری شامل کلیه کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی میباشد و تمامی کشورهای اسلامی برای بررسی انتخاب شدند.در این راستا،وضعیت آموزش عالی و تولید علم در 75 کشور مسلمان عضو کنفرانس اسلامی،در ابعاد مختلف و با استفاده از پایگاه اطلاعاتی یونسکو مورد تحلیل قرار گرفت.یافته:نتایج حاصل از این بررسی نشان میدهد وضعیت آموزش عالی و تولید علم در 75 کشور مسلمان در ابعاد مورد بررسی(تعداد دانشجویان،نسبت استاد به دانشجو، نسبت هزینهء آموزش عالی به تولید ناخالص ملی،تعداد مقالات،تعداد محققان و نیروی متخصص)نسبت به شاخصهای جهانی،بسیار نامطلوب است.
The higher education has basic role in process of national development and balancing between different dimensions of development of countries. Therefore، the islamic countries should survey the performance of their higher education seriously and survey the advantages and disadvantages of their higher education to improve their situation in world by planning. Investigating and Specifying the position of higher education system and generating science in OIC countries are the goal of this paper. Therefore، the situation of higher education and generating science in 57 countries of OIC was surveyed in difference dimensions by database of UNESCO. The Microsoft excel was used to doing this research. The results of this research show that the position of higher education and generating science in 57 countries of OIC in surveyed dimensions (numbers of students، teacher into student، cost of higher education into gross national product (GNP)، number of papers، number of researchers and expert personnel) is very unfavorable in compared with world indexes.
خلاصه ماشینی:
این اهداف به ترتیب اولویت عبارتند از: -شناخت وضعیت موجود دانشگاهها(نقاط قوت و وضعف آنها)در راستای برنامهریزی راهبردی و ارتقای کیفیت آنها؛ -فراهم آوردن پایگاه اطلاعتی انعطافپذیر و قابل اعتماد در خصوص مؤلفههای کمی و کیفی برای ذی نفعان(مسئولان دانشگاهها،داوطلبان داخلی و خارجی ورود به دانشگاهها و صاحبان صنایع)،افراد علاقهمند و سایر مردم؛ -ایجاد فضای رقابتی سالم و ایجاد انگیزهء پیشرفت، -تعیین ایدهآلهای آموزش عالی و معرفی ایدهآلها به عنوان وضعیت مطلوب؛ -شناسایی و معرفی شاخصهای کیفیت آموزشی،پژوهشی و عرضهء خدمات تخصصی در بخشهای درونداد،فرایند و بروندادهای نظام آموزش عالی به عنوان راهنمای توسعهء دانشگاهها؛ -مقایسهء دانشگاهها؛ -شناسایی مراکز دانشگاهی ضعیف در راستای رفع نقاط ضعف؛ -فراهم کردن بستر مناسب برای تغییرات لازم و ضروری و نوآوری در نظام آموزش عالی و در وضعیتهای درونداد،فرایند و بروندادهای این نظام؛ -معرفی و تشویق دانشگاههای برتر؛ -نزدیک شدن به استانداردهای جهانی از طریق تعریف شاخصهای موردنظر در رتبهبندی؛ -ایجاد یک سیستم متحد الشکل جهت بررسی وضعیت نظام دانشگاهی کشور.
به عنوان مثال،در یکی از پژوهشهای صورت گرفته در زمینهء انجام ارزیابی درونی در گروههای آموزشی، این روش جهت تعیین اولویت و وزن ملاکها و شاخصهای تدوین شده جهت ارزیابی درونی این گروهها مورد استفاده قرار گرفت و نتایج قابل قبولی در خصوص کاربرد آن در حوزهء موردنظر به دست آمد.
جدول 1:رتبهبندی کشورهای مورد مقایسه از نظر شاخصهای توسعهء انسانی در سال 8002-7002 (به تصویر صفحه مراجعه شود) موقعیت و مرتبهء 75 کشور مسلمان از نظر شاخص تعداد دانشجو در صدهزار نفر جمعیت این شاخص بهطور ضمنی تا حدودی توان علمی و تخصصی بالقوهء کشورها را بیان میکند.