چکیده:
هدف این مقاله، بررسی پدیده ی نفرین منابع طبیعی یا همان رابطه ی معکوس وابستگی به منابع طبیعی و رشد اقتصادی در کشورهای صادرکننده ی نفت است. برای برآورد مدل از تکنیک داده های تابلوئی نامتوازن، طی دوره ی زمانی 1990 تا 2004 استفاده شده است. متغیرهای توضیحی مورد استفاده در این مدل شامل شاخص وفور منابع طبیعی، شاخص فساد مالی، سرمایه گذاری فیزیکی، رابطه ی مبادله و شاخص آموزش است. بر اساس برخی از نتایج این تحقیق درآمدهای نفتی به عنوان شاخصی برای وفور منابع، به تنهایی برای رشد اقتصادی مضر نیستند. یعنی اثر مستقیم درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی مثبت است. اما هنگامی که متغیرهای توضیحی دیگر مانند فساد، سرمایه گذاری فیزیکی، رابطه ی مبادله و آموزش را وارد مدل می کنیم، به دلیل اثر درآمدهای نفتی بر این متغیرها و سپس اثرگذاری غیر مستقیم بر رشد اقتصادی، اثر کل درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی، منفی برآورد می شود. نتایج هم چنین نشان می دهند که افزایش سرمایه گذاری فیزیکی، رشد رابطه ی مبادله و گسترش آموزش تاثیر مثبت و شاخص فساد مالی تاثیر منفی بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده ی نفت داشته است. در پایان مقاله نیز اثر حضور در اوپک بر رشد اقتصادی کشورهای عضو آن بررسی شده که نتایج نشان دهنده ی تاثیر منفی این حضور بر رشد اقتصادی اعضای آن بوده است
The The purpose of this article is to analyze the resource curse or the very inverse relation of dependence to natural resources and growth rate in oil exporting countries. To estimate the model، Unbalance Panel Data is used from 1990 to 2004. The explanatory variables in this model include natural resources abundance Index، corruption Index، physical investment، terms of trade، and Education Index. The results show that oil income، as an Index of resource abundance، is individually not harmful on economic growth، i.e. the direct effect of oil income is positive on economic growth. However، when other explanatory variables such as corruption، physical investment، terms of trade ، and education are entering the model، the total effect of oil income on economic growth is estimated as negative because of the oil income effect on the variables and then on economic growth. The results، moreover، show that the physical investment increase، terms of trade growth، and education expansion has a positive effect، and corruption Index a negative one on economic growth of oil exporting countries. At the end of the article، the effect of being present in the OPEC on the members' economic growth is analyzed that the results show the negative results of that on the economic growth of the members.
خلاصه ماشینی:
"از آنجایی که ایران نیز از جمله کشورهای غنی از نظر منابع Resource Curse Phenomena طبیعی (به ویژه منابع نفتی) و از صادرکنندگان عمدهی نفت است، این مقاله به دنبال بررسی این است که آیا درآمدهای حاصل از صادرات نفت برای اقتصادهای صادرکنندهی نفت، بلا و یا نعمت بوده است؟ و آیا حضور در سازمان اوپک بر رشد اقتصادی اعضای آن اثرگذار بوده است؟ 2- مبانی نظری تحقیق وابستگی به منابع طبیعی از جمله نفت، بر روی برخی از متغیرها و مکانیسمهای نامعلومی اثر میگذارد که این متغیرها سببساز کندی و یا صدمه دیدن رشد اقتصادی میشوند.
پاپیراکیس و جرلی 3 (2004)، اثرات مستقیم و غیرمستقیم وفور منابع طبیعی را روی رشد اقتصادی بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که وقتی منابع طبیعی به عنوان یک متغیر توضیحی به تنهایی در نظر گرفته شود اثر مثبتی روی رشد دارد، اما هنگامی که متغیرهای توضیحی دیگری مانند فساد، سرمایهگذاری، Adam and Annas Salai-i- Martin and Suberamanian Papyrakis and Gerlagh درجهی باز بودن اقتصاد، رابطهی مبادله و آموزش در مدل وارد میشوند یک اثر منفی روی رشد دارند.
جدول 4: نتایج برآورد در کشورهای صادرکننده نفت متغیر وابسته: نرخ رشد اثر کل عرض از مبدأ 36/13- تولید ناخالص داخلی سرانه اولیه 31/0- (8/0-) شاخص درآمدهای نفتی 2/421- (26/5-) فساد مالی 5/0- (18/2-) سرمایه گذاری 67/4 (4/4) رابطه مبادله 0084/0 (18/2) شاخص آموزش 086/0 (91/4) R2 تعدیل شده 31/0 حجم نمونه 164 * مأخذ: خروجی نرم افزار Eviews5."