چکیده:
کشور ایران از نظر وسعت سرزمین، یکی از بزرگ ترین کشورهای منطقه خلیج فارس و همچنین خاورمیانه است و با دارا بودن 1648000کیلومتر مربع وسعت، از تنوع آب و هوایی چشمگیر و منابع طبیعی سرشار و اراضی گوناگون با موقعیت سرزمینی ویژه برخوردار است. موقعیت ژئوپولیتیک، ژئواستراتژیک ایران عامل بسیار مهمی به منظور حرکت در راستای رشد اقتصادی جهت ایفای نقش سازنده از طریق ایجاد هم پیوندی های اقتصادی و تجاری با سایر کشورهای منطقه و به ویژه همسایگان جنوبی می باشد کشورهای مذکور (شامل کشورهای امارات متحده عربی، عربستان سعودی، بحرین، قطر، عمان و کویت) طی دو دهه اخیر پس از تشکیل شورای همکاری خلیج فارس (pGCC)[2] به منظور تعمیق همگرایی اقدام به ایجاد یک هم پیوندی موفق در قالب اتحادیه گمرکی شورای همکاری خلیج فارس نموده اند. هم اکنون امضای موافقت نامه تجارت آزاد بین ایران و شورای همکاری خلیج فارس از سوی مقامات و کارشناسان دو طرف در دست بررسی است. از این رو پیش از هر اقدامی در زمینه این همگرایی منطقه ای، ضروری است زوایای و ابعاد مختلف آن مورد بررسی قرار گیرد. این مقاله در صدد است برخی مولفه ها و شاخص های اقتصادی و اجتماعی مهم و مبین وضعیت موجود ایران و کشورهای مذکور را مورد بررسی قرار دهد که به نوعی بیانگر وجود و یا عدم وجود توان و ظرفیت های هر کشور در بهره مندی مناسب تر از اینگونه همگرایی در راستای رشد و توسعه اقتصادی می باشد.
خلاصه ماشینی:
"نکته قابل تامل در خصوص نرخ رشد تولید ناخالص داخلی آن است که این نرخ به تنهایی بیانگر وضعیت بهتر یک کشور در مورد یک شاخص نمیباشد،بلکه میزان تغییرات آن در یک سال نسبت به سال گذشته بسیار مهمتر و تعیینکنندهتر است به عنوان مثال اگرچه نرخ رشد GDP ایران پس از عمان کمترین بوده است اما میزان افزایش در GDP ایران از سال 2005 تا 2006 معادل 12/2 میلیارد دلار بوده است که در مقایسه با کشورهای دارای نرخ رشد بالاتر در GDP (مطابق جدول فوق) میزان افزایش بیشتری را نشان میدهد.
آمار در دسترس نیست ماخذ: Personal Computer Trade Analysis System(PC/TAS) چنانچه صادرات نفتی ایران طی دوره مورد بررسی نادیده گرفته شود،آمارها نشان میدهند جایگاه کشورهای عضو pGCC در تجارت غیرنفتی(صادرات غیر نفتی[12]+کل واردات)به مراتب مناسبتر و چشمگیرتر بوده است؛به طوری که سهم کشورهای مذکور از کل تجارت غیر نفتی ایران از 10/8 درصد(3/1 میلیارد دلار)در سال 2002 با نرخ رشد متوسط سالیانه 22/1 درصد به 19/6 درصد(9/8 میلیارد دلار)در سال 2005 افزایش یافته است.
بررسی شاخص تولید ناخالص ملی که نمادی از اندازه اقتصاد هر کشور است حاکی از اندازه اقتصاد کوچکتر ایران در مقایسه با مجموع شش کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس دارد اما باوجوداین،کشور ایران پس از عربستان سعودی رتبه دوم را در بین کشورهای یاد شده به خود اختصاص داده است و به دلیل برخورداری از نقاط قوتی همچون وسعت سرزمین با موقعیت ژئوپولیتیک،ژئواستراتژیک و منایع طبیعی و معدنی مختلف، جمعیت و نیروی کار جوان از قابلیت لازم به جهت بهرهمندی از مزایای موافقتنامه تجارت آزاد با شورای همکاری خلیج فارس برخودار میباشد."