چکیده:
هدف از این مطالعه،بررسی وضعیت سازماندهی محتوای درسی سطح یک حوزهء علمیه و ارائهء ویژگیهای مطلوب آن براساس رویکرد تلفیقی مضمون محور2بوده است.در این راستا،پس از مطالعهء مبانی نظری و مصاحبهء اولیه با تعدادی از استادان حوزوی،ویژگیهای مربوط به سازماندهی محتوای درسی حوزه شناسایی گردید.براساس این مجموعه مطالعات،پرسشنامهای که حاوی گویههای مربوط به سازماندهی محتوا در وضع موجود و مطلوب میباشند،طراحی گردید.پس از آن،تعداد 115 نفر (حدود نیمی از جامعهء مورد مطالعه)از استادان و طلاب پایهء ششم سطح یک حوزه،در مورد این ویژگیها قضاوت نمودند.براساس یافتههای این پژوهش،بارزترین مشخصههای سازماندهی محتوای درسی جاری عبارتند از:تنظیم محتوا با عنوآنهای مستقل درسی،رعایت تقدم و تأخر عناوین و محتوای دروس تعیین شده در مرکز برنامهریزی توسط اساتید و طلاب،انبعاث نظم موجود در محتوای دروس صرفا از ساختار رشتههای علمی مربوطه.موارد یاد شده ویژگی های الگوی دانش محوری میباشند.از طرفی انتظار میرود سازماندهی محتوا در شرایط مطلوب دارای این ویژگیها باشند:مطالعات و مباحثات طلاب حول مسایل و مضامین مربوط به واقعیات زندگی تنظیم شوند؛رشتههای مختلف (ادبیات،فقه،اصول و...)در جهت حل مسایل و موضوعات واقعی،با یکدیگر مرتبط و هماهنگ شوند؛ مضامین و موضوعات جامع و کلی،مقدم بر موارد جزیی باشند؛و ارتباط محتوای دروس،به گونهای باشد که طلاب قادر شوند تجربیات و یادگیریهای گذشتهشان رابا یادگیری حال و آینده مربوط سازند.
خلاصه ماشینی:
"روش مطالعه این مطالعه با روش پیمایشی صورت پذیرفته است؛بدین صورت که وضعیت کنونی سازماندهی محتوای درسی سطح یک حوزه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و به پیشبینی ویژگیهای مطلوب آن با توجه به رویکرد تلفیقی مضمون محور پرداخته شده است.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) جدول 6-مقایسهء میانگین پاسخهای مربوط به ویژگیهای مثبت الگوی سازماندهی در برنامه درسی موجود (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانگونه که در جدول فوق مشاهده میشود،ارزش میانگین مشاهده شده برای ویژگیهای مثبت در برنامه درسی موجود برابر 1/78 و در محدودهء گزینهء کم میباشد که با احتمال خطای کمتر از 0/100 میتوان نتیجه گرفت که نگرش پاسخدهندگان در مورد این ویژگیها به گونهای معنادار پایینتر از ارزش در نظر گرفته شده(3/5)قرار دارد.
جدول 8-مقایسهء میانگین پاسخهای مربوط به ویژگیهای منفی(نبایدها)سازماندهی محتوا در برنامه درسی مطلوب (به تصویر صفحه مراجعه شود) همانگونه که در جدول فوق مشاهده میشود،ارزش میانگین مشاهده شده برای ویژگیهای منفی مربوط به سازماندهی محتوا در برنامه درسی مطلوب برابر 1/85 و در محدودهء گزینهء کم میباشد که با احتمال خطای کمتر 0/100 میتوان نتیجه گرفت که نگرش پاسخدهندگان درمورد این ویژگیها به گونهای معنادار پایینتر از ارزش در نظر گرفته شده(3/5)قرار دارد.
*باتوجه به اینکه الگوی سازماندهی تلفیقی از نوع مضمون محور،حول مسایل اجتماعی و مشکلات زندگی شکل میگیرد،لذا اجرای طرحهای پژوهشی به منظور شناخت نیازها و انتظارات اجتماعی و شبهات دینی که حوزویان باید پاسخگوی آنها باشند و طراحی برنامه درسی این دورهء آموزشی مبتنی بر نتایج چنین پژوهشهایی ضروری مینماید."