چکیده:
در این مقاله، نسبت بین علم کلام و اخلاق مورد بررسی قرار میگیرد. در ابتدا تعریفی
ازعلم کلام و اخلاق ارائه شده است: علم کلام عبارت است از تبیین، اثبات و دفاع
برهانی و عقلی از عقاید دینی و اخلاق عبارت است؛ احکامی که عقل عملی در باب حسن و
قبح افعال و بایدها و نبایدهای رفتار آدمی صادر میکند. سپس دو دیدگاه در باب نسبت
علم کلام و اخلاق مختصرا مورد اشاره قرار گرفته است. 1. علم کلام مقدم بر اخلاق
است. 2. اخلاق مقدم بر علم کلام است در دیدگاه اول، ابتدا باید خدا و اوصاف او از
طریق استدلالهای عقلانی اثبات شود و سپس اخلاق به نظر آنان عبارت است از آنچه که
خدا فرمان دهد، خوب و آنچه از آن نهی کند، بد میباشد. در ادامه، اشکالات و پاسخ
طرفداران این دیدگاه مطرح شده است.
در مورد نگرش دوم، ابتدا دیدگاه کانت، فیلسوف بزرگ آلمانی مطرح و سپس مورد نقد
قرار گرفته است. در خاتمه دیدگاه متفکران اسلامی مطرح گردیده و این نکته اثبات شده
است که گزارههای اخلاقی مقدم بر علم کلام است.
In this article، we study the relation of theology and ethics. At the beginning، we suggest some definitions of theology and ethics: theology is the science of explanation، proof and rational and demonstrative advocacy of religious beliefs. Ethics is the science of the judgements that the practical reason makes about the goodness and badness of human actions and what he must and what must not do. Then we talk briefly about two viewpoints on the relation of theology and ethics: 1.Theology is prior to ethics. 2. Ethics is prior to theology.
In the first viewpoint، first we must prove the existence of God and his attributes through rational arguments. Then explain that from their point of view ethics is based on the dogma that whatever God commands is good and whatever He prohibits is bad. Next، we talk about the problems of this viewpoint and the answers by its supporters. In dealing with the second attitude، first we talk about the viewpoint of the great German philosopher Kant، and then criticize it. After that، we present the viewpoint of the Muslim thinkers and prove that ethical propositions are prior to theology.
خلاصه ماشینی:
"اما قبل از بررسی این مسئله لازم است که تعریفی از علم کلام و اخلاق ارائه دهیم: علم کلام: علم کلام، علمی است که دربارة عقاید اسلامی، یعنی آنچه از نظر اسلام باید بدان معتقد بود و ایمان داشت، بحث میکند، به این نحو که آنها را توضیح میدهد و دربارة آنها استدلال میکند و از آنها دفاع مینماید.
اکنون این سؤال مطرح است که آیا ابتدا باید به مسائل هستیشناسی توجه داشت بعد به اخلاق، یا این برعکس، به تعبیری دیگر آیا ما ابتدا باید خدا و صفات او را ثابت کنیم تا بتوانیم مسائل اخلاقی را کشف کنیم، یا باید ابتدا به مسائل اخلاقی توجه کنیم و سپس مسائل اصلی علم کلام را اثبات نماییم؟ یا عقیده سومی صحیح است که ما برای اثبات و دفاع از عقاید دینی، هم به مسائل عقل نظری و هم مسائل عقل عملی باید توجه داشته باشیم.
کسانی که علم کلام و خداشناسی نظری و عقلی را مقدم بر علم اخلاق میدانند، معتقدند چیزی از نظر اخلاقی خوب و صحیح است که خداوند آن را امر کند و هر چیزی را که خدا نهی کند، بد و نادرست است.
استدلال اخلاقی بر وجود خدا کانت بر اساس مبانی فلسفی خود تمام استدلالهای نظری بر وجود خدا را انکار میکند و معتقد است که ما از طریق عقل نظری، توانایی شناخت موجودات غیرتجربی و از جمله خدا را نداریم ولی او از راه اخلاق وجود خدا را اثبات مینماید."