چکیده:
در این مقاله پس از درآمدی کوتاه دربارة معرفی حوزة جدید «علم و الهیات» و کلیاتی دربارة مباحث و مسائل اصلی آن، برخی از مهمترین ویژگیهای کلی و اساسی در جهان طبیعت ـ یعنی فهمپذیری، زیبایی، و نظم و هماهنگی ـ مد نظر قرار میگیرد. «پرسشهای مرزی» و «اصل آنتروپیک» از سرفصلهایی به شمار میآیند که با ویژگیهای فوق ارتباط تنگاتنگ دارند. در پایان، به نمونههایی از آیات قرآن کریم و روایات که ویژگیهایی را برای جهان طبیعت مطرح میکنند استناد میشود.
خلاصه ماشینی:
"چرا همة جهان و اشیای موجود در آن در طول زمان و در پهنة فضا از قوانین عام و یکسان پیروی میکنند؟ همانگونه که دیدیم در بررسی اصل آنتروپیک با این پرسش مواجه شدیم که چرا جهان بهطور بسیار ظریف برای پیدایش حیات هوشمند تنظیم شده است و چگونه میتوانیم پیروی رخدادهای سرنوشتساز جهان را از اصل آنتروپیک تبیین یا توجیه کنیم؟ اینگونه پرسشها به بنیادهای علم مربوط میشوند و علم به دلیل محدودیتهای ذاتی خود، نمیتواند پاسخگوی آنها باشد.
در این موارد آنچه بسیار حایز اهمیت تلقی میشود پرهیز از مفهوم «خدای رخنهها» (God of the gaps) است ـ یعنی مطرح ساختن خداوند برای تبیین نادانستهها و «رخنههای معرفتی» که علم فعلا قادر به توضیح آنها نیست.
با عنایت به این نکته چند نمونه از روایات متعدد را که در کتب روایی نقل شدهاند و در آنها به ویژگیهای جهان طبیعت اشاره شده است ذکر میکنیم: (1) در مجلد سوم کتاب بحارالانوار باب مستقل و مفصلی را با عنوان: «در اثبات صانع و استدلال از راه شگفتیهای آفرینش بر وجود آفریدگار و بر علم و قدرت و دیگر صفات او» مشاهده میکنیم."