چکیده:
واحدهای منتخب از دیدگاه بخش خصوصی با توجه به معیارهای نرخ بازده ساده،نرخ بازده داخلی و دورهء برگشت سرمایه از چشمانداز مناسبی برخوردار نیست.بدیهی است نتایج بررسی سناریوها نشان دهندهء این است که عمدهترین عامل در عملکرد غیر قابل قبول واحدهای مورد نظر ساختار نامناسب هزینه است با اصلاح آن میتوان به چشمانداز بهتری دست یافت.نگرش اجتماعی در بررسی واحدهای منتخب نشان میدهد که تأثیر فعالیت واحدهای نمونه و یا صنعت فولاد بر اقتصاد ملی چشمگیر و قابل توجه است. تحقیقات بیشتر با توجه به اهداف اصلی در برنامهریزی اقتصادی ملی حاکی از آن است که از نظر اشتغال زایی،صنعت فولاد برتری چندانی بر سایر صنایع ندارد و حتی ضریب اشتغال صنعت فولاد از متوسط صنعت پایینتر است.صنعت فولاد ارتباطات پیشینی خوبی با بخش معدن دارد ولی ارتباطات پسین آن هنوز تکمیل نگردیده است.صرفهجویی ارزی این صنعت قابل توجه است.مالکیت واحدهای فولاد دولتی است و مشکلی از لحاظ توزیع درآمد و عدالت اجتماعی برای صنعت وجود ندارد.حمل و نقل،برای صنعت فولاد اهمیت ویژهای دارد و گسترش آن بدون توسعهء حمل و نقل در زمینههای مورد نیاز امکانپذیر نخواهد بود.این صنعت انرژیبر است،لذا کشور ما در تولید فولاد از مزایای بسیاری برخوردار است.در دراز مدت،آلودگی محیط زیست از مسائل مهم مطرح در فولاد است و در شرایط فعلی و در کوتاه مدت مانعی برای توسعه آن محسوب نمیگردد.بهطور خلاصه با وجود این که فعالیت صنعت از دیدگاه بخش خصوصی چندان مطلوب نیست ولی جامعه نگرش مناسبی به توسعهء صنعت از خود نشان میدهد.سابقه تولید فرآوردههای آهنی در ایران به قرن چهاردهم قبل از میلاد بازمیگردد.با این وجود،توسعه اصلی صنعت فولاد مربوط به دهههای اخیر است.صنعت فولاد از جمله صنایعی است که در طول تاریخ پایه و محور توسعه صنعتی کشورها بوده است و گذشته از ویژگی فنی،از نظر اقتصادی،اجتماعی و حتی سیاسی نیز حائز اهمیت است.کشور ما اکنون شرایط حساسی را میگذراند؛مشکلات مربوط به انقلاب و هشت سال جنگ تحمیلی هنوز بر اقتصاد کشور سنگینی میکند.در گذشته صنعت فولاد نیز تحت تأثیر این مشکلات از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده است.بنابراین آینده توسعه صنعت نیز با ابهاماتی مواجه است.ارزیابی اقتصادی برخی از واحدهای عمده و اصلی صنعت فولاد میتواند تا اندازهای به روشنتر شدن مطلب کمک کند. در این مقاله دو واحد عمده و اصلی در مرحله تولید فولاد؛شرکت ملی ذوبآهن اصفهان و مجتمع فولاد مبارکه،و یک واحد فعال در مرحله نورد؛شرکت ملی نورد و لوله اهواز،با استفاده از روش تحلیل هزینه-فایده مورد بررسی قرار گرفته است.دو دیدگاه اصلی در تحلیل هزینه-فایده یعنی نگرش بخش خصوصی و دیدگاه بخش عمومی،مدنظر قرار گرفته است.بررسیهای انجام شده نشان میدهند که فعالیت
خلاصه ماشینی:
"واحدهای فعال صنعت فولاد در حال حاضر عبارتند از: 1-گروه ملی صنعتی فولاد(اهواز) 2-کارخانه ذوبآهن اصفهان 3-شرکت نورد و لوله اهواز 4-شرکت نورد و تولید قطعات فولادی 5-مجتمع فولاد اهواز -------------- (1)-منطقهای نزدیک کاشان (2)-صنایع و تمدن مردم فلات ایران پیش از تاریخ 6-شرکت نورد و پیچ(کرمانشاه) 7-مجتمع فولاد مبارکه 8-فولاد نصر 2-سابقهء تحلیل هزینه-فایده این روش ارزیابی اقتصادی،علاوه بر سنجش ابعاد اجتماعی طرحها،سایر معیارهای تجاری را،مانند زمان و دامنهء عملیاتی طرح عملا به کار میبندد.
سناریوهای مربوط به تحلیل مالی شرکت ملی ذوبآهن اصفهان و شرکت ملی نورد و لوله اهواز (به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج ارزیابی اقتصادی صنعت فولاد از دیدگاه بخش خصوصی: در تحلیل هزینه-فایده بخش خصوصی،هر یک از سه واحد مورد بررسی را در سال شروع بهرهبرداری مدنظر قرار داده و با استفاده از نرخ تنزیل مناسبی،ارزش حال درآمدها و هزینهها را محاسبه کردیم و بر این اساس مقدار شاخصهای قابل استفاده در تحلیل مالی به دست آمد.
یک تحلیل مقایسهای نشان میدهد که مصرف گاز در مجتمع مذکور بیانگر منافع ناشی از ایجاد ارزش افزوده برای بخش گاز و معادل قیمت صادراتی آن نشان دهنده هزینه غیرمستقیم آن است که بهصورت زیر محاسبه و منظور شده است:3 قیمت داخلی گاز(5 ریال)xمجموع مصرف گاز طبیعی طی 51 سال مجموع منافع غیرمستقیم حاصل از مصرف گاز قیمت صادراتی در بازار جهانی گاز(51/60 ریال)xمجموع مصرف گاز طبیعی طی 51 سال مجموع هزینههای غیرمستقیم حاصل از مصرف گاز در مورد شرکت ملی نورد و لوله اهواز اطلاعات کافی در دست نیست."