چکیده:
اطلاعرسانی در دنیایی که هر آن رو به سوی پیشرفت و تکامل اطلاعاتی دارد، کار بسیار حساس و ظریفی است.تهیه و تدوین اطلاعات علمی-پژوهشی در زمینههای گوناگون و ارائهء آن به مخاطبان خاص یا عام دارای قواعد مشخصی است که رعایت کردن آنها،عمل تفهیم و تفاهم و درک و دریافت را سادهتر میکند. متون علمی-پژوهشی اساسا یا از روش«استنادی»بهره میبرند یا از روش «استدلالی»(و اغلب از تلفیق هر دو روش). روش استدلالی (reasoning method) مبتنی بر استدلال و استنتاج منطقی است و قضاوت نهایی دربارهء درستی یا نادرستی مطالب و نتایج،عموما به عهدهء مخاطب گذاشته میشود. روش استنادی -(citation method) که مورد بحث مقاله است-آن است که محقق متن خود را به اطلاعات یک یا چند متن،شخص،گروه و غیره یا نقل قول از آنها مستند کند.نقل قول یا استشهاد از نوشتههای دیگران،اغلب به چند دلیل اساسی صورت میگیرد:تأیید مطالب و نتایج دیگران؛رد کردن مطلاب یا انتقاد از آنان؛ تصحیح و تکمیل مطالب؛.... امانتداری علمی ایجاب میکند به هنگام استفاده از مطالب دیگران به هر شکل (مستقیم،غیرمستقیم،گزارشگونه،...)و با هر هدف که انجام شده باشد،به منبع آن ارجاع داده شود.ارجاع دادن به منابع معتبر و دست اول علمی،در عینحال،اعتبار و وجههء علمی-تحقیقی هر پژوهش را افزایش میدهد و منابع دیگری را دربارهء موضوع مورد نظر به خواننده معرفی میکند.
خلاصه ماشینی:
"به عنوان نمونه چند مورد ذکر میشود: -روش دکتر یاحقی و دکتر ناصح در کتاب راهنمای نگارش و ویرایش(صص 29 تا 89): نام مؤلف(نام کوچک و سپس نام خانوادگی)،عنوان کتاب،نام مصحح یا مترجم(نام کوچک و سپس نام خانوادگی)،مشخصات چاپ کتاب(تعداد مجلدات،نوبت چاپ،نام سلسلهء انتشارات داخل گیومه،نام ناشر،محل چاپ،تاریخ چاپ)،شمارهء جلد(اگر کتاب چند جلدی باشد)،شمارهء صفحهء موردنظر.
ث)شیوهء ارجاع براساس MLA : در این روش به جای هرگونه پانویس یا پی نویس،ارجاعات در درون متن(اغلب داخل پرانتز و به مختصرترین شکل ممکن)قرار میگیرند و در پایان متن،فهرست کاملی از کلیهء منابع و اطلاعات کتابشناسی آنان ارائه میشود.
»(مهاجر و نبوی 541) در چنین مواردی هم ممکن است نام مؤلفان در خلال متن بیاید و در این صورت در ارجاع معترضه فقط شمارهء صفحه ذکر میشود.
»(37)نکته:اگر در فهرست منابع که در پایان متن قرار میگیرد،به جای عبارت«و همکاران»نام تمامی مؤلفان نوشته شده باشد،در ارجاع درون متنی نیز باید نام تمامی آنان ذکر شود.
اثری که نام مؤلفش ذکر نشده: وقتی یک اثر فاقد نام نویسنده است،در ارجاع،از عنوان کتاب(و اگر طولانی است از کوتاه شدهء آن)استفاده میشود.
8. آثاری که در منبعی دیگر از آنها نقل قول شده است: وقتی در پژوهش،از کتابی استفاده میشود که از منابع و آثار دیگر نقل قول و استشهاد کرده است،به هنگام استفاده از چنین مطالبی حتما باید به منبع واسطه نیز اشاره شود.
7. کتاب با گردآوردنده یا ویراستار:اگر کتاب موردنظر مجموعهای از مطالب گردآوری شده است(و به جای مؤلف،گردآورنده یا ویراستار دارد)مدخل با نام گردآورنده یا ویراستار آغاز میشود؛با این تفاوت که بعد از نام،سمت او مشخص میگردد."