چکیده:
طرح مساله: با توجه به اهمیت مساله نابرابری و تاکید سیاست گذاران کشور بر آن کاهش، مقاله حاضر به دنبال شناسایی ساختار نابرابری در اقتصاد ایران در دهه اخیر و آگاهی از عوامل مرتبط با تغییرات نابرابری در بین خانوارهای ایرانی در دهه مزبور و به ویژه دوره 84-1383 می باشد.
روش تحقیق: در این مقاله با از داده های خام طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران برای سال های 1376 تا 1384، ضمن محاسبه شاخص های نابرابری ضریب جینی و اتکینسون سعی شده است با توسل به قابلیت تفکیک پذیری شاخص های نابرابری طبقه آنتروپی، نابرابری در سطوح دهک ها و نیز بر اساس تفکیک مخارج خانوارها محاسبه شوند. همچنین علاوه بر این با استفاده از رگرسیون چندکی، نحوه تاثیرگذاری ویژگی خانوارها بر افزایش نابرابری در سال 1384 نسبت به سال 1383 در کنار نتایج حاصله از تفکیک شاخص های طبقه آنتروپی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.
یافته ها: بر اساس ضریب جینی، نابرابری در طول 10 سال اخیر دارای روند نزولی بوده است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص تایل نشان می دهد که در مناطق شهری 7/85 تا 9/88 درصد و در مناطق روستایی 9/81 تا 2/89 درصد از کل نابرابری مربوط به وجود نابرابری بین دهک های درآمدی بوده است. نتایج رگرسیون چندکی نشان می دهد که حمایت از خانوارهای با سرپرست زن و دارای تحصیلات دیپلم و پایین تر که مستاجر می باشند در کاهش نابرابری درون دهک ها اثر مثبت دارد.
نتایج: نتایج به دست آمده حاکی از آن است که در طول دهه گذشته ساختار نابرابری اقتصاد ایران علی رغم تغییراتی کوچک در روند آن، از ثبات نسبی برخوردار بوده است و به طور متوسط حدود 87 درصد از نابرابری ها، ناشی از نابرابری در بین دهک ها بوده است. همچنین علت اصلی در سال هایی که کاهش نابرابری صورت گرفته، ناشی از کاهش نابرابری در مخارج غیرخوراکی بوده است.
خلاصه ماشینی:
"روش تحقیق:در این مقاله با از دادههای خام طرح هزینه و درآمد خانوار مرکز آمار ایران برای سالهای 6731 تا 4831،ضمن محاسبه شاخصهای نابرابری ضریب جینی و اتکینسون سعی شده است با توسل به قابلیت تفکیکپذیری شاخصهای نابرابری طبق آنتروپی،نابرابری در سطوح دهکها و نیز براساس تفکیک مخارج خانوارها محاسبه شوند.
جدول(1):ضریب جینی شهری و روستایی برحسب مخارج سرانه خانوار (به تصویر صفحه مراجعه شود) 2-3)شاخص تایل یکی از ویژگیهای عمده توزیع درآمد در اقتصاد ایران،ثبات در سهم مخارج مربوط به دهکهای مختلف در مناطق شهری و روستایی میباشد.
جدول(4)شاخصهای نابرابری GE(0) و GE(2) و اتکینسون برای مناطق شهری و روستایی (به تصویر صفحه مراجعه شود) بهطور کلی نتایج به دست آمده در مورد ضرایب نابرابری گواه بر کاهش نابرابری در سال 4831 نسبت به سال 3831 میباشد.
از سال 2831 به بعد روند تغییرات این شاخص منسجم نمیباشد اما برای هرسه مقدار 3 ،در مناطق شهری نابرابری در سال 4831 نسبت به سال 3831 کاهش یافته است که این امر با نتایج به دست آمده از سایر شاخصها هماهنگی دارد.
جدول(6):برآورد مدل رگرسیون چندکی برای مناطق شهری و روستایی در سال 4831 (به تصویر صفحه مراجعه شود) در این بخش ابتدا متغیر مخارج سرانه کل در سال 4831 به عنوان متغیر وابسته بر روی متغیرهای توضیحی جنس سرپرست خانوار (sex) ،سن سرپرست خانوار (age) ، مربع سن سرپرسست خانوار تقسیم بر 001 (age 2) ،تحصیلات سرپرست خانوار (edu) ، تعداد اعضاء خانوار (count) و نحوه تصرف محل سکونت (house) ،برازش شده است."