چکیده:
از جمله واقعیتهای تاریخی پس از رحلت رسول گرامی اسلام (ص) ظهور جریانی در رویگردانی از تفسیر قرآن
است. این جریان با اقدام برخی از صحابه رسول خدا (ص) آغاز شد و سپس در بین تابعان وسعت بیشتری یافت؛ در
نتیجه مسلمانان به جای تأمل در قرآن کریم صرفا به تلاوت آیات روی آوردند و از شناخت بسیاری از حقایق قرآنی
بازماندند. در این مقاله تلاش شده است که با توجه به شواهد تاریخی ابتدا در مورد این جریان و پیشگامان آن
اطلاعاتی ارائه شود و سپس انگیزهها و نیز نتایج حاصل از این جریان مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"اما علاوه بر آنکه ابن کثیر و تضعیف روایت منقول از عایشه آن را حدیثی منکر و غریب اعلام کرده (ابن کثیر، 1/7)، ضمنا مطالب تقل شده از سوی عایشه و عمر با اساس قرآن کریم و حتی پارهای دیگر از روایات در تناقض است، زیرا خدای تبارک و تعالی در سوره قیامت خطاب به پیامبر (ص) میفرماید: «فاذا قرأناه فاتبع قرآنه ثم ان علینا بیانه» یعنی: چون قرآن را بر تو خواندیم تو از قرائت آن پیروی کن، سپس (بدان) که بیان و توضیح آن نیز به عهده ماست (آیات 18، 19) با توجه به این آیات چگونه میتنوان ادعا نمود که جبرئیل تنها آیات معدودی را برای رسول خدا (ص) تفسیر نموده است؟ و عجیب آن که محدثان اهل سنت خود از رسول خدا (ص) روایت کردهاند که فرمود: «آگاه باشید که به من قرآن و (حقایقی) به مثل آن داده شد» (ابن ماجه، 1/6؛ ابو داود 4/200؛ دارمی، 1/117) و حسان بن عطیه در شرح این حدیث گفته است که: «جبرئیل به همان گونه که قرآن را به رسول خدا (ص) نازل میکرد سنت را نیز نازل میساخت» (قاسمی، 59) از طرف دیگر خدای متعال در آیات متعددی تبیین و تعلیم قرآن را در عهده رسول خدا (ص) گذاشته است، مثل آن که در یک جا میفرماید: «و ما این ذکر (قرآن) را برای تو فرستادیم تا تو برای مردم آن چه را برایشان نازل شده تبیین نمایی» (نحل / 44) و در جای دیگر میفرماید: «اوست خدایی که در بین جماعتی امی (و بیدانش) ______________________________ 1- مرا از شیخین بخاری و مسلماند."