چکیده:
در این نوشتار اوصاف و خصال انسان آرمانی از منظر سه مکتب مهم خاور دور یعنی
دائوییزم، کنفوسیانیزم و شینتوییزم (که دو مکتب اول چینیاند و مکتب آخر ژاپنی است)
تحت عناوین زیر مورد بررسی قرار میگیرد:
1 ـ انسان آرمانی دائوییزم را میتوان از دو دیدگاه مورد بررسی قرار داد:
ـ از دیدگاه لائوزه، به عنوان بنیانگذار و مهمترین نظریهپرداز مکتب دائوییزم.
ـ از دیدگاه جوانگ زه، به عنوان مهمترین مروج تفکر دائویی.
2 ـ انسان آزمانی کنفوسیانیزم را میتوان از سه دیدگاه مورد بررسی قرار داد:
ـ از دیدگاه کنفوسیوس، بنیانگذار مکتب کنفوسیانیزم.
ـ از دیدگاه منسیوس، مروج آرمانگرای مکتب کنفوسیانیزم.
ـ از دیدگاه سون زه، مروج واقعگرای مکتب کنفوسیانیزم.
3 ـ انسان آرمانی شینتوییزم
سپس در حد مجال به تطبیق و مقایسه دیدگاههای آنها در باب انسان آرمانی پرداخته
میشود.
خلاصه ماشینی:
"کنفوسیوس مکتب خود را که مبتنی بر آداب و اخلاق پیشینیان است با سامانمندی ویژهای ارائه داد که فرد بتواند به تناسب هماهنگی خود با این نظام سامانمند به انسان آرمانی تعریف شده نزدیک شود و انسان آرمانی که «جون زه» (Jun Zi) یا «انسان برتر» نامیده میشود، کسی است که خود را کاملا با این نظام اخلاقی و تربیتی تطبیق داده باشد.
هماهنگی حیات باطن حیات ظاهر ژن لی جونگ شو (مثبت) (منفی) نمودار نظام اخلاقی و تربیتی کنفوسیوس کنفوسیوس معتقد بود که نابسامانیهای اجتماعی جامعه به این دلیل است که آداب و سنن چین باستان که موجب گرمی روابط انسانها میشد به دست فراموشی سپرده شده است و برای به سامان شدن جامعه چارهای جز بازگشت به آداب و سنن پیشینیان و پاسداشت آن آداب و سنن نیست؛ چون پیشینیان به اعتدال و ادب رفتار میکردند و علاقهمند به سعادت همگان بودند.
چون انسان با عمل به «جونگ و شو» خودخواهی خود را کم و کمتر میکند تا جایی که دیگر تمایزی بین خود و دیگران حس نمیکند، و فراتر از این در مییابد که تمایزی بین او و جهان هستی وجود ندارد و او با کائنات هستی یکی شده است و همه چیز در باطن خو اوست (یو ـ لان فانگ، 104).
به نظر میرسد که دلیل این امر تاریخ پر از جنگ و ستیز قوم ژاپنی در جزیرة دور افتادة آن روزگاران باشد که آنان را به یکی از متعصبترین و ستیزهجوترین اقوام جهان تبدیل کرده است و لذا انسان آرمانی آنها نیز رنگ و بوی سیاسی و نظامی داشته و انسان آرمانی شجاعترین جنگجویان از سامورایان است که به موقع دست از جان میشوید و هاراکیری میکند."