چکیده:
یکی از هزینه های افراد مسلمان، هزینه هایی است که برای تقرب به خدا پرداخت می شود. در مقاله پیش رو کوشیده می شود تا ضمن مطالعه نظری مربوط به عوامل اثرگذار بر آن، با جمع آوری اطلاعات مربوطه در بودجه خانوار برای دهک های گوناگون درآمدی خانوارهای شهری در فاصله زمانی 1384ـ1361، با روش Panel Data چگونگی اثرگذاری این عوامل بررسی شده و ضمن تعیین مقدار ضریب هر یک از عوامل، کشش درآمدی محاسبه شود. سنجش مطلوب به وسیله الگوی با اثرهای تصادفی (Random Effect) انجام پذیرفته و نشان می دهد که درآمد خانوار، بعد خانوار و جنگ تحمیلی اثری مثبت، و تورم اثری منفی بر پرداخت های مذهبی داشته است. در دوران جنگ تابع پرداخت های مذهبی به سمت بالا منتقل شده است. همچنین کشش درآمدی این پرداخت ها در دهک های گوناگون روندی صعودی داشته برای سه دهک بالای درآمدی بیشتر از واحد است.
One of the expense-types incurred by Muslims، are those incurred for
nearness to Allah. In this article، while theoretically studying the factors
influencing it، along with the collection of related information in the family
budgets for various income deciles of urban households، during the time
period 1361-84، with the “Panel Data” technique، we strive to study the
manner of influence of these factors and while determining the coefficient of
each factor، calculate the income elasticity. The required study is achieved
through “Random Effect” model and shows that the income of households،
the household dimension and the imposed war has had a positive، and
inflation، a negative effect on religion oriented payments. During war the
dependent of religious payments has been shifted upwards. Similarly the
income elasticity of these payments، in different deciles had a rising trend،
and for the upper three income classes was more than the unit.
خلاصه ماشینی:
در مقاله پيش رو کوشيده ميشود تا ضمن مطالعه نظري مربوط به عوامل اثرگـذار بـر آن ، بـا جمـع آوري اطلاعات مربوطه در بودجه خانوار براي دهک هاي گوناگون درآمدي خانوارهـاي شـهري در فاصـله زماني١٣٨٤ ـ ١٣٦١، با روش Panel Data چگونگي اثرگذاري اين عوامل بررسي شده و ضمن تعيين مقدار ضريب هر يک از عوامل ، کشش درآمدي محاسبه شود.
گرچه منابع اصيل اسـلامي بـه جنبـه هـاي پـيش گفتـه ايـن متغيـر رفتـاري ـ اقتـصادي مي پردازند اما برخي از جنبه هايي که در علم اقتصاد متعارف به آن پرداخت مي شود، مـورد توجه قرار نگرفته است بنابراين در دهه هاي اخير کـه بـه همـت اقتـصاددانان مـسلمان ، بـه جنبه هاي علمي اقتصاد اسلامي براي مديريت اقتصادي جوامع اسـلامي پرداختـه شـده ، بـه مباحث بحث هاي به رفتار مصرفي فرد مسلمان با نگـاهي نـو پرداختـه شـده اسـت .
با توجه به داده هاي جمع آوري شده ، وي دو مدل خطي و غيرخطي را برازش مـي کنـد که الگوي خطي به صورت ذيل است : (رجوع شود به تصویر صفحه) براساس اين برازش و با فرض ثبات شرايط ديگر، به ازاي هزار واحـد افـزايش درآمـد سرپرست خانوار فقط ١١ ريال به هزينه هاي مذهبي افزوده مي شود.
بهترين برازش با تابع : (رجوع شود به تصویر صفحه) و با روش اثرات ثابت (Fixed Effect) انجام پذيرفته است کـه در آن (Ln)qi لگـاريتم هزينه مذهبي واقعي متوسط يک خانوار شـهري در هـر دهـک هزينـه اي (درآمـدي )، (yi) هزينه کل واقعي متوسط يک خانوار شهري در طي سال (به صورت تقريبي از درآمد سالانه خانوار)، که با شاخص قيمت سال پايـه ٦٩ تعـديل شـده انـد، (w) متغيـر موهـومي بـراي سال هاي جنگ تحميلي و (P١) نرخ تورم براي سال هاي مـورد مطالعـه اسـت .