چکیده:
در این مقاله به مطالعة سیاست زبانی کمپانی هند شرقی دربارة زبان فارسی بین
سال های 1780 تا 1838 براساس منابع تاریخی پرداخته ایم . در این مقطع زمانی،
فارسی زبان تثب یت شده در محاکم قضایی، اداری و آفرینش های ادبی بود و بیشتر
دانش اس تعماری مورد نیاز بریتانیا بر پایة مطالعه و بررسی منابع فارسی شکل
می گرفت. در پژوهش حاضر این نظریه را که دانش استعماری به موجب روندی از
گفتگو بین استع مارگران و محیط ادبی /فکری بومی حاصل شده، به بحث م ی گذاریم .
منشیان فارسی نویس هندی ازجمله کسانی بودند که مهار ت های لازم را در علم
فارسی و همچنین دانش هایی به ویژه تاریخ نگاری داشتند که استفاده از آن زمین ههای
مورد نیاز شکل دهی نظریه های انگلیسی ها دربارة تاریخ و تمدن هند را فراهم آورد .
علاوه بر اینها بحث های گوناگون میان تصمیم گیرنده های سیاست های استعماری اعم
از شرق گرایان و انگلیسی گرایان در باب موضوع انتخاب یا جایگزینی زبان رسمی
واحد را مطالعه می کنیم که در نهایت به جایگزینی زبان های بومی بخوانید انگلیسی
به منزلة زبان رسمی محاکم قضایی و اداری به سال 1837 منتهی شد ه است . با این
همه زبان فارسی توانست همچنان به مثابة زبان خلاقی تهای ادبی و مهمتر از همه به
منزلة بخشی از زندگی فرهنگی مردم هند به حیات خود ادامه دهد . اگرچه از رسمیت
افتادن زبان فارسی، ضربة محکمی بر پیکر آن بود، علت اصلی افول زبان فارسی را
باید در فضای تدریجی رشد و نمو زبان های بومی در دوره های آتی جس ت؛ نه در
تقابل آن با زبان انگلیسی . در این مقاله کوشیده ایم نگاهی به غنای تاریخی زبان و
ادبیات فارسی در هند و در بافت موقعیت استعماری، به ویژه در دوره های آغازین آن
بیندازیم و ردپای این روند تاریخی را که به موجب آن، زبانی که در آغاز یکی از
زبان های قدیمی هند به شمار م ی رفت، بعدها از جانب انگلیس یها زبانی بیگانه نامیده
شد و لغو آن در دستور کار استعمار قرار گرفت دنبال نمائیم.
خلاصه ماشینی:
"اگرچهحکومت بریتانیا در هند،به ظاهر سیاست مداراجویانهای را در قبال زبانهای بومی وهمچنین زبان فارسی دنبال میکرد،در سال 1837 زبانهای بومی را-بخوانید انگلیسی(1)- Bernard Cohn (2)- Imperialism -مقدمه دلمشغولیهای بیشتر تاریخنگاران آسیای جنوبی دربارۀ فعالیتهای اقتصادی و سیاسیکمپانی هند شرقی،سبب شده است که از دیگر فعالیتهای این نهاد از جمله مسائلمرتبط با سیاستهای آموزشی-تحصیلی،گردآوری دانش مورد نیاز دربارۀ هند،وسیاست زبانی به گونهای غفلت نمایند.
وقتی از رجا راموهان روی دربارۀ رسمی شدن زبان انگلیسی به جای فارسی در(1)- Friend of India (2)- Raja Ram Mohan Roy (3)- Derizio &%04211MMFG042G% دادگاهها سؤال شد،او پذیرفت که هر دو زبان،خارجی هستند؛اما انگلیسی«نمیتواندبه نورافشانی چراغ دانش غرب کمک کند و باعث بهبودی اوضاع روشنفکری واخلاقی مستعمرۀ بریتانیا گردد» (Majumdar,1947:130) .
-لغو زبان فارسی دگرگونی سیاست زبانی از شرقگرایی به انگلیسیگرایی از طریق رأی شورایفرمانداری کل،در هفتم مارس 1835 به تصویب رسید در این رأی آمده است:موضوعاصلی دولت بریتانیا باید در تعهد به تشویق ادبیات و علوم اروپایی در میان بومیان هندباشد و بودجۀ مناسب برای اهداف آموزشی به بهترین وجه فقط برای آموزش انگلیسیبه کار گرفته شود (Rahman,1996:34) .
-لغو زبان فارسی دگرگونی سیاست زبانی از شرقگرایی به انگلیسیگرایی از طریق رأی شورایفرمانداری کل،در هفتم مارس 1835 به تصویب رسید در این رأی آمده است:موضوعاصلی دولت بریتانیا باید در تعهد به تشویق ادبیات و علوم اروپایی در میان بومیان هندباشد و بودجۀ مناسب برای اهداف آموزشی به بهترین وجه فقط برای آموزش انگلیسیبه کار گرفته شود (Rahman,1996:34) ."