خلاصه ماشینی:
"مؤسسه آرشیوی پس از آن که بر اساس یک برنامهء منظم،اسناد را شناسایی و ارزشیابی و دریافت کرد،ترتیبی میدهد تا اسناد از لحاظ فیزیکی در بهترین شرایط ممکن نگهداری شوند و با طبقهبندی و تنظیم آنها و تهیهء تسهیلات لازم از قبیل راهنماها،فهرست توضیحی و سایر راهنماهای مفید،امکان دسترسی به این اسناد را برای استفادهکنندگان فراهم میآورد و سرانجام اسناد را آمادهء مراجعهء سازمانهای تحویلدهنده سند یا محققان و عامهء مردم میکند.
دربارهء ارزش وجودی این دسته از منابع و در مقام مقایسه با اقسام دیگر باید گفت این گونه اسناد و مدارک نه تنها وسیلهء مقتضی برای درک تاریخ و شناخت تحولات اجتماعی،اقتصادی،سیاسی،اداری، فرهنگی و نظامی یک جامعه هستند،بلکه چون حاصل فعالیتهای اداری و دربارهء اعمال روزمرهء زندگی افراد اجتماع بوده و برای حفظ روابط جامعه با دستگاههای اداری و حاکمه تهیه و تنظیم شده و میشوند،خالی از شایعه،دروغ،تظاهر، (به تصویر صفحه مراجعه شود) اغراض خصوصی و ملاحظهکاریها هستند.
به طور کلی اگر بخواهیم از سابقهء فعالیتهای آرشیوی و امور مربوط به تنظیم اسناد اطلاع پیدا کنیم،مطمئنا هیچگونه اثر و فعالیتی بجز مورد وزارت خارجه که البته شروعی بود برای نگهداشتن اسناد در دفاتر نمایندگی و نه تنظیم و (به تصویر صفحه مراجعه شود) طبقهبندی و اصول بایگانی دولت که ملاک عمل سایر وزارتخانهها باشد)در دوران قبل از مشروطیت نخواهیم یافت.
این بررسیها نشان داد که مقدار معتنابهی از پروندههای شصت سالهء آن دوران(1281 شمسی تا 1341)و اسناد ملی و تاریخی صد ساله و صد و پنجاه ساله در زیرزمینها و انبارهای مرطوب و نامناسب به بدترین وضعی روی هم انباشته شده است که نه تنها قابل مراجعه و دسترسی نیست،بلکه به تدریج ضایع و غیر قابل استفاده میگردد."