خلاصه ماشینی:
"این روال همچنان ادامه داشت اما زمانی که اعراب اشعری بر قسمت اعظم آب کاریز تملک یافتند و نیز نحوه تقسیم آب لمبتون به احتمال قوی در هنگامی که این کتاب را موشکافانه از دی تیزبین خود میگذرانده،مشغول فراهمآوری مقدمات تالیف بینظیر و گرانسنگ خود یعنی«مالک و زارع در ایران»بوده است چراکه کتاب مزبور چهار سال بعد از انتشار این مقاله، یعنی در 1952 میلادی به چاپ نخست رسید تاریخ قم توسط حسن بن محمد بن حسن قمی، سال 378 قمری به تشویق صاحب بن عباد اسمعیل کافی الکفاة، در عصر فخر الدوله دیلمی به عربی تالیف شده است (به تصویر صفحه مراجعه شود) را در اختیار گرفتند،این روال تا حدی پیچیدگی و ابهام شد.
38مؤلف در وصف چگونگی وضع این رسم ناپسند توسط فرد مذکور چنین نوشته است: «این ابی هاشم مردی بس شریر بوده است چون او والی شد قصد ارباب خراج کرد و عزیمت نمود بر تفتیش ضمانات ایشان و ضرائب خراج ایشان پس ارباب خراج یک هزار و پانصد دینار بر سبیل بر و هبه بدو دادند و این مبلغ بر اکره خود قسمت نمودند به محاسبه هر هزار دینار یک دینار و نیم و از این یک دینار و نیم بعضی اکار ملتزم آن میشد و از بعضی صاحب و اربابش مثل نصف و ثلث و ربع و این وضع و قسمت را اخراج نام نهادند و چون ابو هاشم را معزول کردند و حساب او را باز دیدند این مال خراج اصلی گشت تا غایت که تا بدین وقت میستانند این نیز ظلم وجور است زیرا که این مالی است که ارباب خراج جهت صلاح خود دادهاند تا بدیشان شری و مکروهی عاید نشود نه از برای آنک اصلی گردانند و براییشان و بالی سازند و با وظیفه خراج ضم و ملحق گردانند."