خلاصه ماشینی:
"مؤلف در گفتار دوم،شرحی از روند ترجمه و تحقیقات دانشمندان غربی دربارهءمتون جغراقیایی اسلامی تا به امروز را ارائه میکند (ص 12 به بعد)به نظر وی به دلیل وجود روشهای مختلف در مطالعه متون جغرافیایی اسلامی،ضروری است یک ارزیابی از دستاوردها و نظریات روند مزبور جهت کنا نهادن قضاوتهای کهنه و عجولانه برخی از آنان صورت پذیرد،(ص 15)هدف این کتاب ارائه طرحی کلی از نوشتههای جغرافیایی اسلامی و تحلیل همه آنها و نیز طرحی از تکامل نوشتههای جغرافیایی،شخصیتها و مؤلفان آنها،تاحدی که تحقیقات معاصرین به آن رسیده باشد.
در فصل هشتم7با عنوان دیگر جغرافیشناسان قرن 4 هـ/10 م،تالیفاتی که خارج از مکتب کلاسیک جغرافیانویسی اسلامی محسوب میشوند،به ترتیب زیر مورد بررسی و ارزیابی دقیق قرار میگیرند: ابو عبد الله محمد بن احمد بن نصر جیهانی و اثر وی المسالک و الممالک،- در جغرافیای ریاضی-(صص 175-179)،کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب(اواخر قرن 4 هـ)،مطهر ابن طاهر مقدسی،و اثر وی البدء و التاریخ،که آن را اثری نزدیک به آثار اخوان الصفا میداند.
سایر مؤلفان چون ابن جیعان و اثر او التحفة السنیة بأسماء البلاد المصریه(در ذکر ولایات مصر و مقدار خراج و مساحت هر ولایت)،تقی الدین احمد بن علی مقریزی و اثر وی کتاب المواعظ و الاعتبار فی ذکر الخطط و الاثار،بدر الدین عینی و اثر وی عقد الجمان فی تاریخ اهل الزمان،و جلال الدین عبد الرحمن سیوطی،نیز مورد بحث و بررسی مفصل و عالمانهء مؤلف قرار میگیرد(صص 372-386) فصل 18:جغرافیای اقلیمی در شام و فلسطین در قرنهای 8 و 9 هـ/14 و 15 م مؤلف در ابتدا اشاره میکند که نوشتههای مزبور در شرق مصر رونقی نداشته و تنها کتاب سراج الدین ابو حفص عمر بن الوردی:خریدة العجائب و فریدة الغرائب(در کیهاننگاری)قابل توجه است که مؤلف،تحلیل مایههای جغرافیایی کتاب را به دست میدهد."