خلاصه ماشینی:
"بدینصورت در حدود اواخر قرن پنجم هجری در ایران بسیاری قلاع مستحکم و دژهای منیع و صعب الوصول را بدست آوردند و از آنجمله است بجز قلاع الموت و لمبسر و گرد کوه نزدیک دامغان، که ذکر آنها گذشت، قلعه ناظر در خوزستان و قلعه طنبور که میان آن و بهبهان دو فرسنگ فاصله بوده است و نخست بار ابو حمزه اسکاف که خود از اهل بهبهان بود آنرا برای اسمعیلیان مستخلص گردانید و قلعه خلادخان 3 که میان فارس و خوزستان بوده است و مدتی قریب دویست سال مفسدان در آن پناه جستند و بقطع طریق و سرقت اموال کاروانیان پرداختند تا عضد الدوله ابن بویه آنرا بگشاد و ساکنان بد کارش را از دم تیغ بگذرانید و چون روزگار ملکشاه در رسید آنرا با میرانز برسم اقطاع واگذاشت وی نیز از طرف خود در آنجا دزداری گماشت و چون باطنیان در بهبهان قوت (1)و(2)-نک:تاریخ جهانگشای جوینی جلد سوم صفحه 199 تا 209 چاپ و تصحیح علامه قزوینی.
قلعه کهن حسن آباد:در پائین کوه و در کنار رودخانه زایندهرود، که اکنون دیه حسن آباد در آنجا واقع است، قلعهای خشتی باخشتهای بسیار ستبر و بزرگ قرار دارد 1 و بآسانی میتوان در نظر مجسم نمود که شاید قلعه خالنجان در کنار رودخانه زایندهرود، این قلعه بوده است و آنچه نیز متعلق بموید الملک بوده است همین دیه حسن آباد و قلعه خشتی کهن آن بوده است و آثاریکه برروی کوه دیده میشود برای حفظ این دیه بوده و قلعه، یا قبلا وجود داشته است یا رفتهرفته (1)-تا سال 1338 که نویسنده با دوستان خود در پی جوئی آثار اسمعیلی از آنجا بازدید کردم این قلعه بهمین صورت و بوضعی مخروبه بنظر رسید که تنها یکنفر رعیت در گوشه از آن در یکی دو اطاق خشتی جدید زندگی میکرد و باقی قلعه غیر مسکون بود اخیرا که این یادداشتها تنظیم و برای چاپ آماده میشود اجمالا اطلاع یافتم که همه و یا قسمتی از آنرا خراب کردند و بدین نحو یک اثر تاریخی بزرگی را از میان بردهاند."