چکیده:
مستقیم و غیر مستقیم به خواننده ارائه و یا القاء نماید. بیان مستقیم منظور از جانب یک نویسنده به ندرت نیاز به تجزبه و تحلیل کلامی دارد.آنچه حائز اهمیت است این است که نویسنده چگونه بدون به کار گیری اشارات مستقیم،با به کارگیری شیوههای خاص موفق به القاء و ارائه آرا و نظرات خویش در زمینهای بخصوص میگردد.این کار نیاز به تجربه و توانائی بهرهگیری مؤثر و کارآمد نویسنده از ابزار موجود در زبان دارد.علم تحلیل کلام(سخن کاوی)1در استخراج راهبردهای بیانی نویسنده در ابعاد گوناگون اجتماعی،فردی،سیاسی و...مورد استفاده قرار میگیرد. هدف اصلی این مقاله نمایش شیوههای درک مقصود اصلی نویسنده در ارائه پیام و استخراج الگوهای زیر ساخت معنائی آن به کمک شیوه های رایج در سخن کاوی میباشد.به این منظور سه متن کوتاه منتخب از یک روزنامه کثیر الانتشار داخلی2مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.هر یک از این متون نوعی آگهی تبلیغاتی برای سه نامزد انتخاباتی هفتمین دوره انتخابات ریاست جمهوری میباشد.در این مقاله سعی بر این است که جهتگیری مثبت و همدلی نویسنده با یکی از نامزدها و عدم همسوئی قلبی وی با سایر نامزدها-علیرغم فقدان نشانههای آشکار و مستقیم درون متنی-مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و نشان داده شود که نویسنده برای نیل به این مقصود از کدام شیوهها و الگوهای زبانی بهره جسته است. متن نوشتاری به عنوان یک کانال ارتباطی خاص زبانی حاوی یک سلسله فرایندهای پیچیده است که بین نویسنده و خواننده به وقوع میپیوندد، اگر چه این فرایندها ممکن است به ظاهر ناپیدا به نظر برسند.متن نوشتاری در واقع تظاهر صوری تعاملی است که در آن متکلم و مخاطب علیرغم داشتن فاصله زمانی و مکانی از یکدیگر در شرایطی مشابه با آنچه در ارتباط شفاهی و آنی رخ میدهد درگیر کنشها و واکنشهای ارتباطی هستند،با این تفاوت که در ارتباط نوشتاری نویسنده خود مجبور است بافت ارتباطی را نیز در درون متن بیافریند.در واقع،نویسنده با این نحو میتواند دیدگاهها و نیات خود را به طور
خلاصه ماشینی:
اگر چه در متن تبلیغاتی صورت بخصوص و ثابتی وجود ندارد که ما گونهای از آنرا برجستهسازی شده تلقی کنیم اما در برخی موقعیتهای ارتباطی نظیر آنچه در متون مورد نظر اتفاق افتاده است برجستگی برخی از مفاهیم با راهبردهای گوناگون در مقایسه با یکدیگر آشکار میگردد.
4-ویژگیهای محتوایی/سبکشناسی همانگونه که در مقدمه اشاره شد در این بخش از مقاله،سعی خواهد شد به چند پرسش زیر پاسخ داده شود: ارجاع به اشخاص چگونه صورت میگیرد؟طبقات اجتماعی مشارکین که در روند تکوین هر از متنها باز نمود پیدا میکند از چه نوع میباشد؟و بالاخره مناسبات بینامتنی موجود در هریک از متنها چیست؟ 4-1-مقایسه گونههای ارجاعی به هر یک از نامزدها: به منظور سهولت در مقابسه،اجازه دهید کیفیت ارجاع به نامزدها را در یک جدول واحد،مانند جدول زیر،ارائه دهیم: جدول(1):مقایسه گونههای ارجاعی به هر یک از نامزدها (به تصویر صفحه مراجعه شود) همان گونه که در جدول صفحه قبل آمده است،متنهای شماره(1)و (2)از لحاظ کیفیت ارجاع به نامزدها تفاوت چندانی نشان نمیدهند:در هر دو متن نام نامزدها بدفعات برابر(4 بار)تکرار شده و نویسنده با افزودن دو عنوان به نام هر یک(برای خاتمی:«حجت الاسلام و المسلمین»و«دکتر»و برای ناطق نوری:«حجت الاسلام و المسلمین»و«ریاست محترم مجلس شورای اسلامی»)موقعیت ممتاز آنها را در دو نقش متفاوت به رسمیت شناخته است.
همان گونه که خط سیر کلی مقاله بیانگر است شواهد ارائه شده مانند حلقههای یک زنجیر در تبلور و برجستگی یک فرض کلی عمل میکنند و بنابراین پرداخت و ساماندهی عناصر معنایی هیچ یک از این متنها تصادفی نبوده و در راستای یک هدفمندی صورت گرفته است.