چکیده:
»دعا«نوعی اظهار خضوع و تمنا به معبود است.هدیه و منّتی است،از سوی پروردگار به همه انسان ها؛اولیای الهی،توجه و اهتمام فراوان به آن داشته اند. مجموعه دعاهای امام سجاد(ع)در صحیفه سجادیه،ـ که از مهم ترین کتب مسلمانان بخصوص شیعیان است ـ سرشار از علوم الهی و اخلاق عبادی سیاسی است. دعای مکارم الاخلاق به عنوان برجسته ترین دعاهای صحیفه سجادیه،مفاهیم قرآنی بسیاری برای بهره مندی هر انسان حقیقت جویی را در بردارد.برخی از مهم ترین فرازهای قرآنی این دعای عظیم عبارت است از:درود بر رسول خدا(ص)، درخواست بالاترین موهبت ها(ایمان و یقین کامل،نیکوترین نیات باطنی و بهترین اعمال ظاهری،بی نیازی و گشایش،دوری از فخرفروشی و غرور،توفیق بر فروتنی،فراهم شدن زمینه برای هدایت الهی،اصلاح معایب و گسترش عدالت الهی).
خلاصه ماشینی:
"برخی از مهم ترین فرازهای قرآنی این دعای عظیم عبارت است از:درود بر رسول خدا(ص)، درخواست بالاترین موهبت ها(ایمان و یقین کامل،نیکوترین نیات باطنی و بهترین اعمال ظاهری،بی نیازی و گشایش،دوری از فخرفروشی و غرور،توفیق بر فروتنی،فراهم شدن زمینه برای هدایت الهی،اصلاح معایب و گسترش عدالت الهی).
3 قرآن کریم،خشوع،توکل به خدا،تقوای الهی و تصدیق خدا و رسول را از مصادیق بارز ایمان کامل می داند و می فرماید: »الذین قال لهم الناس إن الناس قد جمعوا لکم فاخشوهم فزادهم إیمانا و قالوا حسبنا الله و نعم الوکیل«(آل عمران،3/173)؛همان کسانی که وقتی مردم به آن ها گفتند:مشرکین در برابر شما گرد آمده اند،پس از آنان بترسید [به جای ترس] بر ایمانشان افزود و گفتند: خداوند ما را بس است و نیکو حمایت گری است.
به طور مثال،طبق بیان قرآن کریم،مردم زمان موسی(ع)با رویت معجزات الهی ایمان به پیامبری حضرت موسی داشتند،اما ازجهت زبانی نه تنها اقرار نمی کردند بلکه انکار می نمودند: »وجحدوا بها و استیقنتها انفسهم ظلما و علوا«(نمل،27/14) همچنین،جریان سجده فرشتگان بر آدم،ایمان قلبی و زبانی ابلیس نسبت به پروردگار ذکر شده است،در قرآن اما در مقام اطاعت و عملی کردن این ایمان،از سوی ابلیس،سرکشی صورت گرفت: »فبعزتک لاغوینهم اجمعین«(ص،38/82)؛پس به عزت توسوگند که بی تردید همه آن ها را گمراه خواهم کرد.
8 در واقع،امام فراهم شدن زمینه های مساعد برای رشد،را از خداوند متعال درخواست می دارد و این،خود،تداعی گر مضامین وحی است؛در این مضامین،رشد،همان هدایت و رحمت کامل پروردگار و برای رسیدن به کمال انسانی و قرب الهی است و امام(ع)در این فراز ازدعای مکارم الاخلاق،مفاهیم قرآنی ذیل را مرور می نماید: »قد تبین الرشد من الغی«(بقره،2/256)؛راه هدایت و ضلالت بر همه کس روشن گردید."