چکیده:
نخبگان تأثیرگذار در عصر حاکمیت امیر مؤمنان علیه السلام به انحرافات و بیماریهایی مبتلا شدند که موجب مقاوت آنان در برابر اصلاحات امیر مؤمنان گردید.
یکی از مهمترین بیماریهای آنان مسألهء رشک و کینه بر امیر مؤمنان بود که در اموری چون تعصبهای قومی،ضربه دیدن از شمشیر آن حضرت در جنگهای صدر اسلام و عقدههای شخصی ریشه داشت.
دومین انحرافی که برخی از خواص را به مخالفت با آن حضرت کشانید،منافع مادی بود.اشرافیگری مانع از آن میشد که آنان روش عدالتمحورانهء امیر مؤمنان را تحمل کنند.ازاینرو،با سیاست تساوی در تقسیم بیت المال مبارزه کردند.
تفسیر به رأی و بدعت نهادن در دین،انحراف سومی بود که در میان نخبگان و سران اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله رواج یافت و در دوران حکومت علی علیه السلام تأثیرگذار شد. این عوامل و برخی امور دیگر،موجب فاصله گرفتن خواص از آن حضرت و مخالفتشان در قالب عدم بیعت،خودداری از حضور در جنگها،بر پا کردن جنگ علیه آن حضرت و یاری کردن مخالفان وی شد.
خلاصه ماشینی:
"سران اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله رواج یافت و در دوران حکومت علی علیه السلام تأثیرگذار شد.
امیر مؤمنان علیه السلام نقل شده است که در ماجرای حفر زمزم به وسیلهء عبد المطلب،تمام
آنها این بوده است که رسول خدا صلی الله علیه و آله مرا بر پدر عایشه برتی میدانست و در مواقف خیر،
عامل دیگر کینهء برخی از مردم نسبت به امیر مؤمنان علیه السلام،صلابت و شدت عمل آن
شخصی و نیز جدیت علی علیه السلام در اجرای عدالت بوده است که در تنها ماندن آن
خلیفهء اول با اینکه خود معترف بود ه پیامبر صلی الله علیه و آله فرموده است:«من کتب علی علما
«الصلاة خیر من النوم»را به اذان افزود(همان:012)؛در حالی که در عصر حیات نبی اکرم صلی الله علیه و آله«حی علی خیر العمل»جزء اذان بود.
مکانت اجتماعی ابو بکر و عمر به حدی در میان مردم جا افتاده بود که گاه حضرت امیر
حضرت برای مجاب کردن آنها سنت رسول خدا صلی الله علیه و آله را مطرح کرد و از آنها پرسید:
خدا صلی الله علیه و آله رواج یافته بود و در دوران حکومت علی علیه السلام مورد تأیید و تأکید قرار میگرفت.
منتخب عمر،به عثمان رأی داده(نهج البلاغه،خطبهء 3)و در زمان حکمومت امیر المؤمنین علیه السلام از جنگ جمل کناره گرفته بود؛ولی برای توجیه تخلفش از فرمان ولی
لازم به ذکر است طبق نقل طبری،ربیعة بن ابی شداد از امیر مؤمنان خواست به جای عمل بر Zاساس کتاب خدا و سنت پیامبر،تنها به سنت ابو بکر و عمر عمل کند؛عبارت طبری بدین صورت"