چکیده:
با استفاده از «شاخصهای دمای سطح آب» نقش پدیدۀ جوی ـ اقیانوسی انسو در تغییرپذیری
بارشهای بهاری استان آذربایجان شرقی مطالعهشده است. نتایج حاصل از بهکارگیری روش
تحلیل همبستگی «پیرسون» بیانگر ارتباط معنادار مثبت بین شاخصهای 2+1Nino و3Nino و
بارشهای بهاره ایستگاههای آذربایجان شرقی است. این امر به معنای افزایش میزان
بارشهای بهاری به هنگام النینو(فاز مثبت یا گرم) و بر عکس آن، یعنی کاهش بارشها در
فاز منفی یا لانینا (فاز سرد) است. در بین ایستگاههای مطالعه شده بیشترین میزان
همبستگی بارش بهاری با شاخصهای انسو در ایستگاه میانه و مراغه است و کمترین میزان
همبستگی در ایستگاه سراب محاسبه شده است. مقادیر ضریب همبستگی محاسبه شده بین بارش
و شاخصهای انسو بیانگر نقش عوامل جغرافیایی در میزان تأثیرپذیری از پدیدۀ انسو
میباشد؛ به این معنا که در استان آذربایجان شرقی از غرب به شرق و از شمال به جنوب
بر میزان همبستگی یا به عبارت دیگر بر میزان تأثیرپذیری بارش از پدیدۀ انسو افزوده
میشود که اوج این افزایش در ایستگاه میانه قابل مشاهده است.
خلاصه ماشینی:
"شکل 2 توزیع فضایی ایستگاههای مطالعه شده در سطح استان آذربایجان شرقی جدول 1 مشخصات ایستگاههای سینوپتیک مطالعه شده در استان آذربایجان شرقی ایستگاه طول جغرافیایی عرض جغرافیایی نام حوضه آبریز ارتفاع(متر) درصد بارش بهاره از بارش سالیانه تبریز ˚17/46 ˚05/38 دریاچه ارومیه 1361 33 اهر ˚03/47 ˚26/38 * ارس 1390 7/40 * جلفا ˚40/45 * ˚45/38 ارس 736 * 7/36 سراب ˚32/47 ˚56/37 دریاچه ارومیه 1682* 6/36 مراغه ˚16/46 ˚24/37 دریاچه ارومیه 1476 8/31 * میانه ˚42/47 * ˚20/36 * قزل اوزن 1110 34 * از نکات مهم الگوی بزرگ مقیاس جریان انسو از طریق شاخصهای دمای سطح آب در اقیانوس آرام در محدوده شکل 3 به شرح ذیل تجزیه وتحلیل میشود]15[: شکل3 مناطق مختلف اندازهگیری شاخصهای دمای سطح آب اقیانوس آرام برای ارزیابی نقش پدیدۀ انسو]16[ 1ـ شاخص 2+1Nino: شاخص مذکور از سنجههای اصلی پدیدۀ انسو میباشد و بیانگر نوسانهای درجه حرارت سطح دریا در شرقیترین بخش اقیانوس آرام مداری (حدفاصل صفر تا 10 درجه جنوبی و 160 درجه شرقی تا 150 درجه غربی) است.
مقایسه ضرایب همبستگی همزمان و غیر همزمان و سطح معناداری آنها مبین این واقعیت است که بین تغییرات پدیدۀ کلان مقیاس گردش جویـ اقیانوسی انسو و بارشهای ایستگاههای آذربایجان شرقی در فصل بهار ارتباطی مستقیم (مثبت) و همزمان وجود دارد و تغییرات مذکور که از طریق شاخصهای دمای سطح آب دیدهبانی شدهاند، کمابیش موجب نوسانهای (افزایش در فاز گرم و کاهش در فاز سرد) در بارش بهاری آذربایجان شرقی میشوند."