چکیده:
گرچه فاطمیان تا پیش از بهدست گرفتن قدرت، به مدت یک قرن، تشکیلات مهم و
قدرتمندی را در داخل دارالاسلام بهوجود آورده بودند، اما در سرزمین المغرب جایگاهی
نداشتند واین سرزمین جولانگاه قبایل بربر، خوارج، سنیهای مالکی و دیگر مخالفان
فاطمیان بود، تا اینکه سرانجام دست تقدیر و تلاش رهبرانی نظیر ابوعبدالله الشیعی موجب
شد آنها بر مردهریگ اغالبه و رستمیان دست یابند و به حاکمیت برسند. وجود مخالفان
قدرتمند در کنار مرزهای ایشان و نداشتن پایگاه فکری در میان مردم المغرب، آنها را
واداشت برای کنترل مردم و سرکوب مخالفین و نیز بقای حکومت خویش به اقدامات
عاجلی دست بزنند.
بر این اساس آنها از انگیزههای مذهبی و دینی کمال استفاده را کردند. رهبران و
بهعبارت دیگر امامان فاطمی را مقدس جلوه دادند و با فرادین خواندن ایشان، حکومت
مطلقهشان را توجیه کردند. اما از آنجا که امامان فاطمی خود به نادرست بودن این
توجیهات واقف بودند، صرف انجام این امور را بسنده نشمردند و اهرمهای فیزیکی را نیز
به خدمت گرفتند. ساختن شهر «مهدیه» نخستین اقدام ایشان در این زمینه محسوب
میشود.
خلاصه ماشینی:
"چکیده گرچه فاطمیان تا پیش از بهدست گرفتن قدرت، به مدت یک قرن، تشکیلات مهم و قدرتمندی را در داخل دارالاسلام بهوجود آورده بودند، اما در سرزمین المغرب جایگاهی نداشتند واین سرزمین جولانگاه قبایل بربر، خوارج، سنیهای مالکی و دیگر مخالفان فاطمیان بود، تا اینکه سرانجام دست تقدیر و تلاش رهبرانی نظیر ابوعبدالله الشیعی موجب شد آنها بر مردهریگ اغالبه و رستمیان دست یابند و به حاکمیت برسند.
وی پس از فتح شهر «رقاده» ـ پایتخت اغالبهـ آنجا را مرکز حکومت جدید التأسیس قرار داد و در سال 297 هجری بهطور رسمی با عبیدالله المهدی، بهعنوان «امام» بیعت کرد (اخبار ملوک بنیعبید و سیرتهم).
11 چهار امام اول فاطمی در افریقیه حکومت میکردند و پایتختشان شهر مهدیه بود ولی پس از فتح مصر به قاهره آمدند و آنجا را مرکز قرار دادند.
17 بنای شهر مهدیه المهدی بهخوبی میدانست حکومت وی به لحاظ جغرافیایی و نیز داشتن عقیده اسماعیلی در میان دشمنان متعددی محصور است که با انگیزه متفاوتی او را هدف قرار خواهند داد.
21 اگر چه این مطلب اغراقآمیز است وبرخی منابع هوادار فاطمیان که برای خلفای فاطمی، علم امامت یا به اصطلاح علم لدنی قائل هستند بر آن تأکید دارند، با این همه این حقیقت نهفته را به همراه دارد که فردی تشکیلاتی مثل المهدی از این نکته آگاه بود که سلطه فردی و استبدادی میتواند به قیامهایی علیه او و خاندانش بیانجامد و انتساب وی به ائمه و توجیه مذهبی اقداماتش مبنی بر اینکه او «امیرالمؤمنین» است و از حقوق و مزایای «امام» برخوردار است هم، ثمربخش نخواهد بود، از اینرو، وی تنها از اهرمهای مذهبی و انگیزههای دینی استفاده نکرد، بلکه با ساخت مهدیه نشان داد به استقبال حوادث خواهد رفت."