چکیده:
اقل«اسم تفضیل از مصدر قلّة و به معنای کمتر است.»حمل«در معانی مختلفی به کار رفته و مراد از آن در این بحث بارداری زنان است.حمل در عبارت مذکور مضافی مقدر دارد یعنی اقل مدة حمل؛کمترین مدت بارداری.عنوان »اقلّ حمل«در کتاب های فقهی مطرح می شود و موضوع احکام و حقوق بسیاری قرار می گیرد.این مدت را فقیهان،با استناد به آیات قرآن ـ آیه 233 بقره،15احقاف،14لقمان ـ و روایات اهل بیت و اجماع امت،شش ماه دانسته اند.مراد فقیهان از عنوان »اقل حمل«و طرح مساله این است که زن در شرایط معمول و متعارف،اگر شش ماه پس از همبستری با شوهرش فرزندی زنده و سالم به دنیا آورد کودک شرعا از آن شوهر اوست و زن متهم نمی شود که پیش از همبستری با شوهرش با مردی دیگر به حرام یا غیر آن همبستر شده و فرزند از آن دیگری است و چنان چه مدت بارداری زن از هنگام همبستری با شوهر تا وضع حمل کمتر از شش ماه باشد که اقل حمل نامیده می شود،فرزند به شوهر،ملحق نمی شود و زن متهم می گردد.این پژوهش درصدد اثبات یا نفی اقل حمل در شریعت نیست؛بلکه بر آن است
خلاصه ماشینی:
"احتمالات معنایی آیه احقاف بی گمان ـ چنانکه بیان شد ـ آیه سوره بقره پیام آور حکم و دستور است و در آیه احقاف سه احتمال مطرح می شود: یکم؛این آیه نیز بیانگر حکم است و دستوری را اعلام می دارد،یعنی به مادران فرمان می دهد که باید مجموع مدت بارداری و شیردهی آنان سی ماه باشد.
در عین حال نمی توان این دو آیه را نیز با یکدیگر سنجید و از آن اقل حمل برآورد زیرا: اولا؛آیه احقاف چنانکه به تفصیل گذشت گویای قضیه ای خارجی و درباره فرد یا افرادی خاص است که اینگونه برایشان اتفاق افتاد که مجموع مدت بارداری و شیردهی مادرشان به آنان سی ماه به طول انجامید و نمی توان دو قضیه ای را که یکی بیان رخدادی غالبی و اکثری است با رخدادی که در موردی خاص است سنجید و میان آن ها رابطه ای برقرار کرد.
امیرمؤمنان(ع)فرمود:اگر او با کتاب خدا با شما احتجاج کند بر شما پیروز می شود؛زیرا خداوند متعال می فرماید:»حمله و فصاله ثلاثون شهرا«و یقول»والوالدات یرضعن اولادهن حولین کاملین لمن اراد ان یتم الرضاعة«پس آن گاه که این زن دو سال تمام شیر دهد و مجموع دوره بارداری و شیردهی او سی ماه شود،زمان بارداری او شش ماه می گردد؛عمر او را رها کرد.
17 روایت کرده اند؛عمر بر آن شد تا زنی را که شش ماهه فرزند آورد،حد بزند علی(ع) فرمود:فرزند به همسر این زن ملحق می شود و هیچ حدی بر او نیست عمر به آن حضرت گفت:ای ابوالحسن!این را از کجا می گویی؟فرمود:از کتاب خدا،خداوند فرموده است: »وحمله وفصاله ثلاثون شهرا«و فرموده است »والوالدات یرضعن أولادهن حولین کاملین«پس اقل مدت حمل شش ماه شد."