چکیده:
در روزگاران قدیم،داشتن زور و اسلحهء بیشتر یا پیشرفتهتر،موجب سیطره و سلطه بود.اما امروزه اطلاعات،این نقش را بر عهده گرفته و هرکس اطلاعات افزونتر داشته باشد ،مسلطتر و سلطه افزونتری بر اوضاع دارد. اطلاعات،دانایی و دانستههایی است که از طریق اسناد و مدارک یا رسانههای به دست میآیند و مبادله میشوند.بنابراین اسناد و مدارک در انواع مختلف،مثل تاریخی،صنعتی،علمی،دینی، سیاسی،اجتماعی جایگاه بیبدیل و کارآمد،در موفقیت فرد؛نظام و تشکلها در رقابتها و جدالهای کنونی برعهده دارد. اسناد و مدارک اوقافی نیز،اهمیت فوق العاده دارد،زیرابه واسطه این اسناد تحولات و فرآیند فرهنگ،علوم و دیگر جوانب مدنی و تمدنی یک ملت اثبات میشود؛به وسیله اسناد و مدارک اوقافی،هزاران قطعه موقوفه منقول و غیرمنقول را میتوان اثبات کرد،مباهات و حیثیت یک ملت با همین اسناد نشان داده میشود و بالاخره اثبات دهها گونه از این متغیرها با استفاده از مدارک اوقافی به راحتی امکانپذیر است.
خلاصه ماشینی:
"91 تا اینجا تمامی دفاتری که امور روزانه وقف در طول خلافت عثمانی را ثبت کرده است را گزارش کردیم و معلوم شد عثمانیها تلاش و مداخله و اهتمام ویژهای برای ثبت امور وقفی داشته و به روشهای مختلف،همه امور وقفی را ثبت و گزارش کرده تا نسلهای آتی بدانند در این دوره چه سیری طی شده و موقوفات چه وضعیتی داشتهاند.
-دفتر روزنامه عسکریهء -دفاتر سجلات و رکنی خاصه -دفاتر دول اجنبی -دفاتر طوائف غیرمسلم -دفاتر حضرتی -دفاتر اذن السفینه فصل 2:دفاتر دائره مالیه -دفاتر قلم محاسبه اناطولی -دفاتر گمرک -دفاتر جزیه -دفاتر اوامر مالیه -دفاتر مالی حرمین -دفاتر موقوفات -دفاتر قلم الاوقاف الصغیرة فصل 3:دفاتر باب عالی(دربار) -دفاتر مدیریة الخزانه -دفاتر عرض حالات -دفاتر طوائف غیرمسلم -دفاتر نفی و قصاص -دفاتر تشریفات -دفاتر تنظیمات الخیریة فصل 4:دفاتر ارشیف سرای یلدیز فصل 5:دفاتر خاصة بالنظارات و التفتیش -دفاتر نظارت داخلی -دفاتر نظارت خارجی -دفاتر نظارت بر موقوفات و اوقاف بخش 2:طبقهبندی اسناد در آرشیو عثمانی فصل 1:اسناد دیوان همایونی و باب آصفی و دفترخانه عامره -وثائق دول اجنبی -وثائق شؤون دینی و خیریه فصل 2:اسناد دائره مالیه -وثائق حرمین مکه و مدینه -وثائق اوقاف -وقائق موقوفات متفرقه فصل 3:وثائق باب عالی فصل 4:وثائق ارشیف برای یلدیز -اسناد نظارت بر اوقاف فصل 5:وثائق خاصه بالنظارات و التفتیش -اسناد نظارت بر اوقاف همایونی بخش 3:موارد آرشیوی دیگر موجود در آرشیو عثمانی فصل 1:فهارس نقشهها،طرحها، عکسها،کرکیها -فهارس وقفیات -فهارس مدیریة اوقاف بخش 4:آرشیوها و مخازن اسناد در ترکیه این کتاب در چهار بخش فوق همه مباحث اسناد عثمانی را مطرح و بررسی کرده است."