چکیده:
مقاله حاضر - که من اکنون آن را، به نمایندگی از دکتر م. ح.الخیاط، رییس مدیریت برنامه ها در دفتر منطقه ای مدیترانه شرقی سازمان بهداشت جهانی، عرضه می دارم – در باب استاندرد سازی و ایجاد وحدت در اصطلاحات پزشکی زبان عربی است. در این مقاله، بالاخص، تجربه ای منعکس گردیده که در سه چاپ از فرهنگ پزشکی (انگلیسی / عربی / فرانسه) به دست آمده و، در آن، خلاصه شرح تلاش هایی ذکر شده است که برای چاپ مبسوط تر چهارم آن در جریان است.
مقاله با ذکر سابقه تاریخی در باب ترجمه و نگارش به زبان عربی در رشته پزشکی و میراث ارزشمند کار اصطلاح شناسی که از گذشته ها به ما رسیده است شروع می شود. در خلال این تاریخچه، به موضوعات ذی ربطی چون آموزش پزشکی در جهان عرب، ضرورت عربی سازی و ضرورت استاندارد سازی و یکدست کردن اصطلاحات عربی به منظور انتقال و تبادل اطلاعات نیز توجه می شود.
آنچه بیش از همه در این مقاله به آن پرداخته شده است شرایط و امکانات وضع اصطلاحات معتبر و نافذ است، یعنی همان تجریه ای که در تدوین فرهنگ پزشکی منسجم به دست آمده و روش شناسی خاص و ملاک هایی که برای دست یافتن به این مهم به کار رفته است...
خلاصه ماشینی:
"آنچه بیش از همه در این مقاله به آن پرداخته شده است شرایط و امکانات وضع اصطلاحات معتبر و نافذ است، یعنی همان تجربهای که در تدوین فرهنگ پزشکی منسجم به دست آمده و روششناسی خاص و ملاکهایی که برای دست یافتن به این مهم به کار رفته است.
مترجمان حرفهای و متخصصان پزشکی حرفهای در جهان عرب سعی کردند واژهها و اصطلاحات مناسبی برای انتقال مفاهیم و معانی اصطلاحات خارجی وضع کنند و هنگامی که معادل عربی مناسبی پیدا نمیکردند، به تعریب و توضیح کامل معنی هر اصطلاح در کنار معرب آن متوسل میشدند.
این یگانه وسیله قطعی و ضروری برای پایان دادن به این موقعیت دردناک است که بیشتر مؤسسات تخصصی در جهان عرب، به دلیل فقدان اصطلاحات مدون و یکدست در زبان عربی ناگزیرند، در آموزش و تحقیق، از زبانهای خارجی استفاده کنند.
از آنجا که یکی از نقایص فرهنگهای تخصصی دوزبانه وجود شمار معتنابهی کلمات مترادف در زبان مبدأ برای معادل در کلمهای از زبان مقصد است، کمیته بر آن شد که برای یکدستی محتوای این فرهنگ فقط یک معادل عربی برای هر اصطلاح خارجی به کار برد.
کمیته گویششناسی و گویشهای فرهنگستان زبان عربی قاهره به کار در این زمینه پرداخت و قواعدی برای تعریب نامها تدوین کرد (محمد عبدالغنی حسن در کتاب فن الترجمة فی الادب العربی این قواعد را ذکر کرده است) که بیشتر جنبه راهنمایی دارد و میتوان، برحسب اقتضا، مواردی را به آن افزود."