چکیده:
انسانها نیست،بلکه فراتر از آن،روابط بین خداوند و انسان را نیز شامل میشود.با توجه به آزادی اراده و اختیار انسان در افعال خویش،قرآن بر هدف سزادهی،تأکید فراوانی دارد؛ هدفی که در سیاست کیفری نظامهای حقوقی کلاسیک،تحت الشعاع دیگر اهداف اصلاح طلبانه قرار گرفته است. در عرصهء کیفر،سیاست جنایی حاکم بر نظام قضایی اسلامی،باید مبتنی بر آموزههای کیفری اسلامی باشد.از این رو،بررسی قرآن بهعنوان مهمترین منبع و حیاتی اسلام و پیجویی پرسشهای بنیادین مربوط به مجازات،همچون چیستی،چرایی،چگونگی و میزان مجازات در قرآن ضروری مینماید.البته مفهوم مجازات در قرآن،فراسوی مجازاتهای تشریعی(همهء مجازاتهای دنیوی اعم از تشریعی،تکوینی طبیعی و تکوینی غیر طبیعی و اخروی)را نیز دربرمیگیرد و مجازاتها،صرفا ضمانت اجرای برقراری روابط سالم بین
خلاصه ماشینی:
"3. اصلاح و تزکیه قرآن تنها در پی آن نیست تا به نوعی بازدارندگی بیرونی و ظاهری دست یابد و مخاطبینش صرفا به خاطر ترس از عقاب و مجازات از ارتکاب جرم و گناه بپرهیزند،بلکه بر آن است تا آنها را به مقامی راه برد که بهطور ذاتی و درونی نیز هیچ تمایل و کششی به سوی باطل و ناراستی نداشته باشند؛یعنی به سوی همان جایگاه و حقیقت وجودی و طبیعت اولیه و اصیل خویش باز روند و فطرت الهی را که بر وفق آن آفریده شدهاند،دریابند.
مجازاتهای تشریعی مراد از مجازاتهای تشریعی در اینجا،مجازاتهایی است که اعمال و اجرای آنها از سوی خداوند به خود انسانها(و یا دیگر مخاطبان قرآن)واگذار شده است؛خواه خود اشخاص خطاکار،به انجام آنها مکلف باشند و خواه متصدیان اجرای آنها،حاکمان الهی مراد از«غیر طبیعی»بودن برخی مجازاتها آن است که برخلاف مجازاتهای تکوینی طبیعی که از مجاری طبیعی و براساس نظام علت و معلولی بر مجرمان و گناهکاران تحمیل میشد،این مجازاتها از طریق اسباب و عواملی فراسوی علل و اسباب طبیعی،فرو فرستاده میشوند؛یعنی دیگر اینگونه مجازاتها و عقابها به چشم افراد مجرم و گناهکار، معمول و متداول نمینماید و نمیتوان آنها را محصول وقایع عادی و طبیعی دانست،بلکه بلا و عقاب بودن آنها آشکار و واضح است و به محض فرو فرستاده شدن آنها،مجرمان و گناهکاران سزاگونه بودن این مجازاتها را درمییابند و چه بسا از اعمال و کردار گذشتهء خویش پشیمان میشوند که البته اغلب،این پشیمانی سودی ندارد و بیشتر این قسم مجازاتها هلاکت ابدی را در پی دارد و انسان را از تجارتخانه و معبر دنیایی به سرای دیگر روانه میکند."