چکیده:
خودروهای فرسوده به علت روش موجود تصفیه و وجود خودروهای متروک در طبیعت،آثار زیستمحیطی جدی را به همراه دارند.حجم زیاد خودروهای فرسوده و خطرات زیستمحیطی آنها،موجب تشویق برای جستوجوی راهحلی جهت داشتند یک سیاست مؤثر زیستمحیطی در زمینه کنترل آثار زیستمحیطی خودروهای فرسوده شده است.این تحقیق به بررسی عوامل تعیینکننده در توسعه موثر و کارآمد سیاست خودروهای فرسوده میپردازد.شش کشور در این زمینه مطالعه شدهاند.تمرکز اصلی بر قسمتهایی نظیر قانونگذاری،استفاده از ابزارهای گوناگون اجرای سیاست پایدار مواد زاید و سازوکارهای مالی و مانند آن،است.این تحقیق چندین عامل که بر موفقیت و یا عدمموفقیت سیستمهای خودروهای فرسوده تأثیر میگذارند را مورد بحث و بررسی قرار داده است.طرح خروج خودروهای فرسوده از ناوگان حملونقل در سال 2000 در ایران مطرح شد.در ایران دو نوع سیستم تصفیه وجود دارد.در سیستم شمارهء 1،آخرین مالک،خودروی فرسوده را به مراکز مجاز میبرد و خودروی فرسوده از رده خارج میشود.مواد قابل استفادهء مجدد و بازیافت،فروخته شده و مواد باقیمانده دفن میشوند.در هیچ یک از قسمتهای این سیستم ملاحظات زیستمحیطی رعایت نمیشود.در سیستم شمارهء 2،آخرین مالک،خودروی خود را به تولیدکنندگان واگذار میکند و به ازای آن 1/5 میلیون تومان و یک خودروی جدید دریافت میکند.در سیستم شمارهء 2 خودروهای فرسوده فقط جمعآوری شده وارد مرحله تصفیه نمیشوند.بحث و بررسی عوامل تعیینکنندهء مذکور به درک بهتر از خودروهای فرسوده و آثار زیستمحیطی آنها جهت ایجاد مدیریت پایدار این زایدات کمک میکند.در نهایت باتوجه به عوامل مورد بحث،سیستمی برای خودروهای فرسوده ایران ارائه شده است.
خلاصه ماشینی:
"تعیین هدف میتواند مزایای زیر را در بر داشته باشد: 1-بهبود عملکرد زیستمحیطی سیستم خودروهای فرسوده؛ 2-طراحی خودروهایی با توانایی بازیافت بیشتر؛ 3-توسعهء و بهبود فناوریهای موجود در ارتباط با بازیافت خودروهای فرسوده؛ 4-توسعهء و بهبود ارتباطات بین قسمتهای مختلف در کل سیستم تصفیه خودروهای فرسوده؛ 5-توسعهء بازار برای فروش مواد بازیافتی،یا مواد تعمیر شده برای استفاده مجدد.
در ایران دو نوع سیستم تصفیه وجود دارد:در سیستم شمارهء 1، آخرین مالک خودروی فرسوده خود را به شهرک آزمایش میبرد و پس از معاینه و بازدید خودرو،خودرو از رده خارج میشود،سپس او راق کننده خودرو را از آخرین مالک میخرد و آن را او راق میکند،سپس مواد قابل فروش آن به فروش میرسد و مواد باقیمانده به صنایع بازیافتی وارد میشوند و در بازار مواد بازیافتی به فروش میرسند و در نهایت مواد دفن میشوند.
بازیافت و استفادهء مجدد در سیستم شمارهء 1 به علت نبود متدولوژی مشخص،نمیتوان بروشنی گفت که چه درصدی از خودروهای فرسوده بازیافت میشوند، ولی بهطور کلی عملیاتی که او راقکنندگان انجام میدهند به این صورت است که در مرحلهء اول با هوابرش،ماشین تکه میشود.
بجز این هزینه،مبلغی نیز برای خرید به آخرین مالک بنا به نوع ماشین پرداخت میشود ولی باتوجه به سود بسیار زیادی که از فروش مواد بازیافت شده و یا مواد قابل تعمیر که به فروش میرسند به دست میآید،موازنه اقتصادی کاملا به سود او راقکنندگان تغییر میکند.
منبع درآمد دیگر او راقکنندگان از وارد کردن قطعات خودروهای فرسوده کشورهای دیگر مانند بنز آلمان به قیمت بالاتر به مصرفکنندگان خودروهای بنز مدل پایین فروخته میشود، درصورتیکه این قطعات در کشورهای مزبور به عنوان مواد زاید به حساب میآیند و به قیمت بسیار ارزان توسط این او راقکنندگان خریداری میشوند در نتیجه سود زیادی عاید او راقکنندگان میشود."