چکیده:
در این مطالعه،سن و رشد جمعیتهای ماهی شاهکولی Chalcalburnus chalcoides در دو رودخانه هراز و شیرود از رودخانههای حوزهء جنوبی دریای خزر مورد مطالعه قرار گرفت.در مجموع 407نمونه شاهکولی از فروردین تا تیرماه 5831 به وسیلهء تور سالیک صید و مورد بررسی قرار گرفت که بزرگترین نمونه صید شده،ماهی مادهای پنجساله از رودخانهء هراز به طول 152 میلیمتر و وزن 69 گرم بوده است.بیشترین فراوانی سنی در دو رودخانه در جنس نر در دو سالهها،و در جنس ماده در سه ساله بوده است.میانگین طول و وزن در جنس نر و در سنین پایین در جمعیت شاه کولیها رودخانه شیرود تفاوتهای معنیداری نشان داده (ANCOVA,P<%5) ولی در جنس ماده،میانگین طول و وزن در سنین مختلف اختلاف معنیداری نشان نداد (ANCOVA,P<%5) .الگوی رشد فقط در شاهکولیهای جنس مادهء رودخانهء هراز ایزومتریک بودن ولی در بقیه موارد الگوی رشد آلومتریک مثبت است.مشخصههای رشد معادله وان بر تالانفی برای جمعیتهای هراز و شیرود به ترتیب زیر است:(جمعیت هراز: جنس نر Lt ]405.9(1-e^-0.1(t+1.54)[ و جنس ماده (Lt ]442.6(1-e^-0.1(/+1.43)[ (جمعیت شیرود:جنس نر (Lt ]359.5(1-e^-0.145(t+1.002)[ و جنس ماده (Lt ]446.7(1-e^-0.1(t+1.6)[ در هر دو جمعیت طول بینهایت در جنس ماده بیشتر از جنس نر بوده ولی آهنگ رشد نرها به طور نسبی بیشتر است.
خلاصه ماشینی:
"جدول تجزیه واریانس طول و وزن در دو رودخانه نشان داد که میانگین طول سنین یک تا سه ساله جنس نر در رودخانهء شیرود بیشتر از رودخانه هراز بوده (P>%5) ولی در ماهی چهار ساله میانگین طول در رودخانه هراز بیشتر از رودخانه شیرود است (P<%5) در این جنس (به تصویر صفحه مراجعه شود) فاکتور وضعیت به صورت جداگانه برای جمعیتهای شاهکولی در دو رودخانه هراز و شیرود و برای جنس نر و ماده محاسبه شد.
(به تصویر صفحه مراجعه شود) نتایج رشد لحظهای در جدول شمارهء(3)آمده است که در جنس نر جمعیت رودخانه هراز از سن یکساله به دو ساله مقدار نرخ رشد بالا بوده و با افزایش سن مقدار آن کاهش یافته ولی از سن سه تا چهار سالگی میزان رشد لحظهای افزایش یافته است.
محاسبهء مشخصههای معادلهء رشد بر تالانفی برای جمعیتهای مختلف شاهکولی نشان داده که طول بینهای در جنس نر در هر دو رودخانه کمتر از جنس ماده بوده با توجه به اینکه مقدار آهنگ رشد شاه کولیهای نر در رودخانه شیرود بیشتر از رودخانه هراز بوده،ولی سن در زمان طول صفر (t) در این ماهیان کمترین مقدار است(جدول شمارهء 4).
مقایسهء فاکتور وضعیت جمعیتهای رودخانهء هراز و شیرود با نتایج دیگران نشان داده که در جمعیتهای دریاچهء دمیر کوپرو و دریاچهء کاس مقدار فاکتور تقریبا در تمامی سنین در جنس نر بیشتر از جنس ماده است که نتایج آنها با نتایج تحقیق حاضر کاملا متفاوت بوده است."