چکیده:
هماکنون تقریبا بیش از نیمی از مردم جهان در شهرها بسر میبرند،پیشبینیها نشان میدهد که با نرخ رشد فعلی،جمعیت کشور در سال 1400 به 130 میلیون نفر خواهد رسید که حداقل به 2 برابر مساحت کنونی برای گسترش شهرها نیاز است(امینزاده،1379).شهر سقز یکی از شهرهای شمالی استان کردستان نیز از این قاعده مستثنی نیست،میزان رشد جمعیت و توسعهء فیزیکی این شهر در جهت افقی و نیز گسترش مداوم ساختوسازهای شهری سبب از بین رفتن مزارع کشاورزی و باغهای اطراف شهر شده است.در این مقاله ویژگیهای جمعیتی،روند توسعهء فیزیکی شهر و برخی از شاخصهای مسکن مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و نیز مقایسهای بین میزان زمین مورد نیاز جمعیت شهری با سرانهء استاندارد در شهرسازی و سرانهء معمول در تیپهای اقلیمی انجام میپذیرد،در مرحلهء بعد با دخالت دادن متغیرهای مؤثر در توسعهء فیزیکی شهر،جهات بهینهء توسعهء آتی شهر تعیین شود،برای انجام این تحقیق از توابع تحلیلی،نظیر همپوشانی،اشتراک دو مجموعه،ادغام و برش در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده به عمل آمده است.نتایج تحقیق نشان میدهد که روند توسعهء شهر در گذشته بدون توجه به استانداردهای شهرسازی و ملاحظات زیستمحیطی بهطور عمده در بخشهای شمالی و غربی شهر انجام پذیرفته است که این بخشها منطبق بر شیبهای زیاد و در حریم گسلهای منطقه است،بخشهائی از شهر نیز در گذشته در حریم شبکههای ارتباطی و شبکهء آبهای سطحی توسعه یافته است.در این تحقیق،توسعهء آتی شهر در اراضی سمت شرقی و جنوبی پیشنهاد شده،این اراضی که در جدول جمع وزنی شاخصها از بیشترین امتیاز برخوردارند دارای مساحتی حدود 2000 هکتار است.
خلاصه ماشینی:
"در این مقاله ویژگیهای جمعیتی،روند توسعهء فیزیکی شهر و برخی از شاخصهای مسکن مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و نیز مقایسهای بین میزان زمین مورد نیاز جمعیت شهری با سرانهء استاندارد در شهرسازی و سرانهء معمول در تیپهای اقلیمی انجام میپذیرد،در مرحلهء بعد با دخالت دادن متغیرهای مؤثر در توسعهء فیزیکی شهر،جهات بهینهء توسعهء آتی شهر تعیین شود،برای انجام این تحقیق از توابع تحلیلی،نظیر همپوشانی،اشتراک دو مجموعه،ادغام و برش در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده به عمل آمده است.
در محور نخست وضعیت جمعیتی،روند توسعهء فیزیکی شهر در ادوار گذشته تاکنون و شاخصهای مسکن مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت و بررسی مقایسهای بین میزان زمین مورد نیاز برآورد شده در این تحقیق با میزان برآوردی آن با سرانهء استاندارد در شهرسازی و سرانههای معمول در تیپهای اقلیمی انجام پذیرفت و در محور دوم فرایند مدلسازی به منظور تعیین جهات بهینهء توسعهء آتی شهر انجام شد بحث(ویژگیهای جمعیت) شهر سقز طی سالهای 53،54،55،56،57 به ترتیب 92721، 43871،16603،15318،493511 نفر جمعیت داشته است،روند گذشته رشد جمعیت نشاندهندهء افزایش جمعیت طی هردوره سرشماری است.
رابطه شمارهء(1) (به تصویر صفحه مراجعه شود) H -بعد خانوار(نفر در واحد مسکونی) P -جمعیت پیشبینی شده برای سال 3041 91753-5/23*720091-تعداد واحد مسکونی مورد نیاز در سال 3041 65701-36942-91753-کمبود واحدهای مسکونی مورد نیاز در سال 3041 هکتار اراضی مورد نیاز در سال 3041(هکتار)281/38 مترمربع 0258281-071*65701 فرایند مدلسازی مرحلهء اول تعیین متغیرهای تأثیرگذار بر توسعهء فیزیکی شهر:برای انجام این تحقیق از نقشههای موضوعی زیر استفاده شد: الف-نقشهء توپوگرافی:از نقشه توپوگرافی با مقیاس 00005:1 سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح به منظور تهیهء نقشهء سطوح ارتفاعی،نقشهء شیب،نقشهء جهت و نقشهء شبکهء هیدروگرافی استفاده به عمل آمد."