خلاصه ماشینی:
"ق)به نام قیام محمره (سرخپوشان)را زیدی دانسته و بنیانگذار نهضتهایی مانند قرمطیان و اسماعیلیان را شیعیان میداند و معتقد است که محیطهای روستایی همواره محل قیامهای شیعی بودهاند 1l(به تصویر صفحه مراجعه شود) پطروشفسکی علت گسترش تشیع در مناطق روستایی و طبقات فرودست چنین تحلیل میکند که چون شیعیان اعتقاد به رجعت امام مهدی(ع)دارند و این موضوع با امیدهای عامه مردم یعنی،پیشهوران و روستاییان و فقیرترین قشرهای صحرانشین برای امید به یک تحول اجتماعی تلفیق یافته است لذا در ایران و سوریه و آسیای صغیر و یمن،تشیع بیشتر در روستاها انتشار یافته است 1lخلافت جور منع میکرده و میفرموده است:نزدیکی یک دانشمند به دستگاه حاکم تاییدی بس بزرگ برای ستم اوست که حتی از دست وزرای آن ستمگر برنمیآید.
45این نسبت نیز نشان از عدم آشنایی مولف به مذهب و مکتب تشیع دارد شیعه اعتقادات خود را از پیامبر(ص)و علی(ع)و بقیه ائمه اخذ کرده است و اگر نسبت اخذ عقیده و مرامی از طرف علمای شیعه از مکاتب و مذاهب و مرامهای فلسفی دیگر بتوان داد،اما نسبت به ائمه که براساس اعتقادات شیعی اتصال به وحی دارند و تربیتشده مکتب پیامبر(ص)و قرآن هستند صادق نخواهد بود،آنگاه که خود میفرمودند:«سلونی قبل عن تفقدونی»و55میفرمودند«فاسئلوا اهل الذکر»و مراد از اهل ذکر در این آیه شریفه«اهل بیت»هستند65این دیگران بودند که میگفتند:«لو لا علی لهلک عمر»75،«لو لا السنتان لهلک النعمان»85و مهمتر از همه مسائل توحید،قضا و قدر در خطبههای امام علی(ع)در نهج البلاغه به فراوانی یافت میشود و مشارحین بسیاری از متکلمین و فیلسوفان مسلمان به شرح آن خطبههای توحیدی پرداختهاند قبل از آنکه معتزله به وجود آید."