چکیده:
این مقاله با رویکرد مطالعه تاریخی ـ توصیفی، به مطالعه نوع پوشش زنان ایران در دوره هخامنشیان می پردازد. در این پژوهش کوشش شده با نگاهی تحلیلی به همه منابعی که آگاهی هایی را درباره پوشش و نوع جامه زنان هخامنشی به دست می دهند، پس از طرح پیش زمینه تاریخی قدرت گرفتن هخامنشیان و پرداختن به تضاد دیدگاه یونانیان و ایرانیان درباره زندگی زنان هخامنشی، همه بازنمایی های زنان در داده های باستان شناختی هخامنشیان مورد مطالعه قرار گرفته و توصیف دقیقی از پوشش و جامه زنان هخامنشی ارائه شود. یافته های پژوهش که بر اساس مطالعه و واکاوی منابع تاریخی و بازنمایی های گوناگون زنان در داده های باستان شناختی هخامنشیان همچون سنگ نگاره ها و نقش مهرها انجام گرفته، به روشنی نشان می دهد زنان ایرانی با وجود برخورداری از همه فعالیت های سیاسی و اقتصادی گسترده و همچنین وجود آزادی های بسیار در زندگی، از پوشش و جامه های ویژه ای استفاده می کردند که کاملا بدن آنها را می پوشانیده است. وجود چنین پوششی، برخاسته از این نگرش بوده که در حقیقت زنان ایرانی دوره هخامنشیان چون برهنگی و تن نمایی را زشت و ناروا می شمردند، از جامه ای استفاده می کردند که بدن آنها را به خوبی می پوشانید.
خلاصه ماشینی:
"البته گهگاه آمیختن این گزارشهای باستانی و دادههای باستانشناختی با همدیگر،و به دست دادن توصیفی واقعی از پوشش و جامههای هخامنشیان بسیار دشوار است؛از سوی دیگر، توصیف جامهها از روی دادههای باستانشناختی دورۀ هخامنشیان هنگامی پیچیدهتر میشود که به دشواری میتوان مطمئن شد آیا پوشش و جامههایی که در سنگنگارهها،نقش مهرها و دیگر دادههای باستانشناختی دیده میشود،دقیقا همان پوشاک واقعی است که در زندگی روزمره میپوشیدهاند یا نه؟همچنین در بیشتر گزارشها و نوشتههای در پیوند با تاریخ باستانی ایران،تنها به رخدادهای سیاسی و تاریخ دودمانهای سلطنتی پرداخته شده و تا اندازۀ زیادی همۀ چهرههای این متنها مردها هستند و چیز زیادی دربارۀ دنیای زنان شنیده نمیشود.
روی همان تخت،نزدیک پای او،زنی تاجدار با جامۀ هخامنشی،به پهلو نشسته،و در دو سوی تخت،دو خدمتکار با پوشش و جامۀ پارسیان ایستادهاند که همچون خود آن زن،مشغول پذیرایی از مرد هستند(ملکزاده،1347:111-103) (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر شمارۀ 6 اگر چه نگارههای مهمانی که در آنها زنان هم دیده میشوند،در یادمانهای بیشتر مردمان باستانی و به ویژه در هنر آشوریان شناخته شده است،و البته تا کنون چنین نگارههایی از دورۀ هخامنشیان در خود سرزمین ایران به دست نیامده،نباید پنداشت که هنرمندان هخامنشی هم با چنین بنمایهای آشنایی نداشتهاند و هنرمندان آناتولی در ساخت سنگنگارههای خود و نشان دادن نگارۀ زنان از هنر آشوریان الگو گرفتهاند.
این زن،جامهای چیندار و زیبا همانند جامۀ مردان پارس و جامۀ بانوان فرش پازیریک پوشیده است(ضیاءپور،1347:64) (به تصویر صفحه مراجعه شود)تصویر شمارۀ 12 همچنین نگارۀ زنی از سنگ آهک که از مصر به دست آمده و در موزۀ بروکلین نگهداری میشود،وی را با جامۀ چیندار زنان هخامنشی نشان میدهد و دوخت جامه آشکارا همانند جامههای هخامنشیان در سنگنگارههای تخت جمشید است."