خلاصه ماشینی:
"ـ محیط تربیتی و فرهنگ اجتماعی از دیگر عوامل مؤثر بر شخصیت فردی انسانها، عامل محیط است، چنانکه خداوند درباره مریم(ع) به عنوان زنی که از شایستگی و مقامات معنوی فراوانی برخوردار شده است به عامل محیط معنوی و سرپرستی یکی از پیامبران از او یاد کرده است: (فتقبلها ربها بقبول حسن و أنبتها نباتا حسنا و کفلها زکریا کلما دخل علیها زکریا المحراب وجد عندها رزقا) آل عمران / 37 [در نتیجه دعا و نذر مادر مریم] خداوند، مریم را به شکلی نیکو [برای خدمت مردم] پذیرفت و او را رشدی شایسته بخشید و زکریا را کفیل و سرپرست او ساخت، هر زمان که زکریا گام در محراب عبادت می گذاشت تا ازحال مریم جویا شود، مائده ای آسمانی نزد مریم مشاهده می کرد.
اما آنچه دراین بخش از مقاله می خواهیم بدان تصریح کنیم این است که چه عوامل مثبت و چه عوامل منفی تأثیرگذار بر انسان، از دیدگاه قرآن، باعث نمی شوند که شخصیت، استعدادها و قابلیتهای نوعی انسان مسخ شود وانسان ازحالت اختیار به حالت جبر کشیده شود، چرا که هرگاه انسانی در نتیجه عوامل طبیعی و غیرارادی و غیر انتخابی مانند عوامل موروثی و ژنتیکی و محیطی، قدرت انتخاب را از دست بدهد، در آن صورت تکلیفی متوجه او نخواهد بود.
چه بسا تعبیر (لاتبدیل لخلق الله) در آیه فطرت، اشاره به همین حقیقت داشته باشد، که انسان، هرگز مسخ نمی شود به گونه ای که هیچ راهی برای بازگشت به حق، ادراک حق و تمایل به آن نداشته باشد، ولی ممکن است در نتیجه سوء انتخاب یا عوامل غیراختیاری تحمیل شده از سوی محیط طبیعی و اجتماعی، به آفت زدایی و رفع بیماری همت نگمارد و در عین خودداری از ماهیت انسانی همانند غیر انسان شود."