چکیده:
آدمی فطرتا کمالطلب است، هر آنچه را که مطلوب است و موجب کمال آدمی است، دوست دارد و به امید نیل بدان، تلاش میکند. زمانی انسان میتواند به کمال مطلوب خویش نائل گردد که علاوه بر تلاش و امیدواری، اسباب و شرایط بهرهمندی از آن را نیز بشناسد. با شناخت اسباب و شرایط و بهرهگیری از آنها و امید به رحمت الهی، و تلاش صادقانه میتوان امیدوار بود که فرد به «مطلوب» خویش نایل آید. این امید «صادق» است، اما انسان با صرف امیدواری و با تلاش بدون شناخت اسباب و شرایط بهرهمندی از کمال، ره به جایی نمیبرد. در واقع، امید چنین فردی «کاذب» خواهد بود. این مقال به تفصیل به موضوع امید و رجا به رحمت الهی و شرایط، اسباب و زمینههای نیل به کمال مطلوب میپردازد. بازشناسی امید کاذب از صادق و امید به رضوان الهی و اخلاص در عمل و داشتن انگیزه الهی از جمله این شرایط است.
خلاصه ماشینی:
"تفکیک امید صادق از امید کاذب به رحمت الهی و رضوان حق اگر کسی دارای ایمان واقعی بوده، درصدد باشد که ایمانش را تا دم مرگ پاس دارد و در عین حال امید به شفاعت داشته باشد، امید او صادق و عقلپسند است؛ چون او با فرض تحقق اسباب و شرایط بهرهمندی از شفاعت بدان امید دارد.
امید در زمینه فراهم ساختن شرایط و اسباب اگر کسی مرتکب گناهانی شده باشد و بداند که خداوند امکان جبران گناهان را، هرچند سنگین و پرشمار باشند، فراهم میآورد و تا زنده است و قدرت انتخاب و اختیار دارد توبه کند و واقعا از کردار زشت خود پشیمان گردد و تصمیم بگیرد که دیگر مرتکب گناه نگردد، رجا و امید او به بخشش خدا صادق است.
اما اگر کسی اسباب و شرایط بهرهمندی از رحمت خدا را نشناسد، یا با اینکه شهوت و غضب بر او غلبه نیافته و در شرایط عادی به سر میبرد و امکان توبه برای او فراهم است، با این وجود توبه نمیکند و مکررا توبه را به تأخیر میاندازد و در عین حال امید به رحمت الهی دارد، او کاذب است.
او در صورتی میتواند امیدوار به رحمت خدا باشد که بداند با چه اسباب و تحت چه شرایطی خداوند انسان را مشمول رحمت خود میکند و با این وصف اگر از کردار زشت خود پشیمان گشت و توبه کرد، باید به جبران حقوق الهی و حقوق مردم که به تضییع آنها پرداخته همت گمارد، مثلا به قضای نمازها و روزههایی که از او قضا شده بپردازد و حقوق مالی خود را ادا کند."