چکیده:
این نوشتار با بهرهگیری از منابع دینی و یافتههای پژوهشگران و با دو روش عقلی و نقلی، ارتداد در ادیان، به ویژه در اسلام را بررسی میکند. ارتداد حکمی فقهی ـ کلامی است و شامل افرادی میشود که با هدف سست جلوه دادن مبانی دینی، اظهار ارتداد کرده و از دین خارج شده باشند. مهمترین یافته این پژوهش ترسیم عقلانی بودن حکم ارتداد از دیدگاه فقهی و اعتقادی است و در آن بر لزوم پایبندی به مقررات دینی و اجرای احکام اسلامی، آزادی عقیده و احترام به کرامت انسانی تأکید شده است. به نظر نویسنده هرگونه سؤال و انتقاد در چارچوب مقررات، حق مخاطب است و باید به آن پاسخ داده شود. اما سست جلوه دادن مبانی دینی و به سخره گرفتن آن، امری خارج از چارچوب آموزههای دینی و عقلی است.
خلاصه ماشینی:
"ارتداد به معنای بازگشت از دین نوعی اهانت به دین و تبلیغ علیه باورهای دینی است که موجب تزلزل اعتقادی مؤمنان خواهد شد؛ از اینرو، در همه شرایع و همچنین اسلام از آن به شدت منع شده و برای آن مجازاتهای سنگینی در نظر گرفته شده است.
در شأن نزول آیه شریفه «وقالت طآئفة من أهل الکتاب آمنوا بالذی أنزل علی الذین آمنوا وجه النهار واکفروا آخره لعلهم یرجعون» (آلعمران: 72) چنین آمده است: گروهی از یهودیان از باب خدعه میگفتند صبح به آنچه بر پیامبر نازل شده ایمان آورید و شب کفر بورزید تا اینکه بر آنها مشتبهه شود و بگویند اگر این دین بر حق بود اهل کتاب که از ما عالمترند به دین خود برنمیگشتند.
ارتداد یعنی پشت پا زدن به همه دستورهای الهی و زیر پا نهادن تمام رسالتهای جانشینی از خدا که رهاورد آن، انکار ضروریات دین و اعلام جنگ با خداست و برای آن، مجازاتهای سنگینی در نظر گرفته شده است: «إن الذین یضلون عن سبیل الله لهم عذاب شدید بما نسوا یوم الحساب.
. » 206 قانون اساسی میگوید: «قاضی موظف است در مواردی که قانون ساکت است به منابع دینی مراجعه نماید»، و قانون دین بر قوانین دیگر اطلاق دارد؛ از اینرو، مرتد در شرع مقدس مجرم شناخته شده و برای آن مجازات تعیین شده است: «من کفر بالله من بعد إیمانه إلا من أکره وقلبه مطمئن بالإیمان ولـکن من شرح بالکفر صدرا فعلیهم غضب من الله و لهم عذاب عظیم."