چکیده:
منطق فازی از منطقهای جدیدی است که در اواسط قرن بیستم به عرصهء علم وارد شد.پیدایش این روش تفکر، بازتابهای گوناگونی در میان اندیشمندان دانشهای مختلف داشت.گروهی آن را به آسمان بردند و گروهی دیگر آن را توهمی دانستند که سبب از میان رفتن پایههای علوم میشود.این منطق،چند سالی است که در ایران مطرح شده است،ولی بیشتر پژوهشهای انجام شده در این زمینه،فنی است و کمتر میتوان در بحثهای فلسفی به کتابهای فارسی دست یافت.بیشترین قرائت از منطق فازی،قرائت ایدهآلیستی است،اما قرائتهای تازهتر به رئالیست نزدیک میشود.پیشگام آن،پروفسور لطفیزاده،دانشمند ایرانی تبار دانشگاه کالیفرنیا است.گرایش به منطق فازی در ایران،علتهای گوناگونی دارد.گروهی به علت شیفتگی به فرهنگ غرب و گروهی به خاطر تازه بودن،آن را پذیرفتهاند.این مقاله،بیشتر در پی بیان علت گرایش گروهی از اندیشمندان دینی به آن است و برای روشن شدن مسئله نیم نگاهی به تاریخچه و مبانی منطق فازی خواهد داشت. منظور از اندیشمندان دینی اعم است از کسانی که متعهد به دین اسلام هستند.زیرا ممکن است کسی به دین اسلام پای بند نباشد،ولی به جهتی،از اندیشه اسلامی تأثیر بپذیرد،برای نمونه،پژوهشگری در اندیشه و حکمت صدرایی باشد.
خلاصه ماشینی:
"در این تبیین،بیشتر اندیشمندان دربارهء اینکه در عالم خارج،حقیقتی وجود دارد یا خیر، خاموشاند و تنها میگویند آنچه دانش ما به دست میآورد تصوری ذهنی است و این بافتهء ذهن نیز قطعی نیست و چه بسا یافتههای ما با دگرگونی شرایط زمان،مکان و فرهنگ یا به دیگر سخن با تغییر زاویه دید دگرگون شود.
هر یک از آیات قرآن کریم که در برهان حرکت به کار گرفته شده است در بحث منطق فازی نیز کاربرد دارد که در بخش پیامدهای هستیشناسی فازی،به طور مفصل به جنبههای فازی حرکت پرداخته میشود؛اما از آنجا که موضوع مورد بحث،بررسی و استقراء در آیات قرآن نیست،از بیان دیگر موارد خودداری میشود.
01 اعلم،اسم تفضیل و برای مقایسه چند چیز با یکدیگر است که گروهی بهره بیشتری از دیگران دارند،پس در اینجا نیز شدت و ضعف یا ترکیب وجود و عدم دیده میشود و شدت و ضعف، کاشف از تحلیلی فازی است آنگونه که در تحلیل نقاط مرزی گفته شد؛11یعنی عالمترین مردم به خداوند،خشنودترین آنها به قضای اوست.
اما آنچه در اینجا پی میگیریم،عمق جریان منطق فازی در عالم هستی است؛به دیگر سخن،آیا مبانی آن تنها در عرضها وجود دارد یا در جوهرها هم میتوان آن را یافت؟ پژوهش در حقیقت حرکت،جان مایهء فلسفه صدرایی و راهگشای بسیاری از دشواریهای فلسفی است.
فرهنگ اسلامی،سرشار از الفاظی است که بار معنایی غیر قطعی دارد و با مهارت تمام از نیروی معنایی آنها بهرهمند میشود و این میتواند بهترین انگیزه برای پذیرش آن در فرهنگ اسلامی باشد."