چکیده:
در کنار متغیرهایی چون میزان درآمد و گسترة زمانی آن، ریسک درآمدهای مؤسسههای مالی نقش مهمی در موفقیت و کارایی آنها دارد. در این مقاله، با تمرکز بر عنصر اخیر، به بررسی تمایز میان مؤسسههای مالی ربوی و مشارکتی از جهت ریسک درآمدها میپردازیم. فرضیة ما آن است که در نظام وامدهی با بهره، ریسک سرمایهگذار بیشتر از نظام مشارکت در سود و زیان است. برای آزمون این فرضیه، ریسک سرمایهگذاران در مؤسسههای مشارکتی و ربوی با استفاده از روش واریانس ساده و روش نامعادلة جنسن و نتایج فرعی قضیة روثچیلد – استیگلیتز مورد تحلیل قرار گرفته است. نتایج این بررسی نشان میدهد که در نظام وامدهی با بهره، ریسک سرمایهگذار بیشتر از نظام مشارکت در سود و زیان است. ریسک بیشتر در وامدهی با بهره به معنای ثبات کمتر، فاصلة بیشتر با عدالت، رشد کمتر و در نتیجه کارایی و رفاه کمتر است.
In addition to such variables as the level of income and its time- span, the revenue risk of financial institutions has an important role in their success and efficiency. The present paper, focusing on aforementioned element, investigates the distinction between interest-based financial institutions and participatory financial institutions in view of their revenue risk. The research hypothesis is that investor’s risk in interest loaning system is more than his/her risk in a profit and loss sharing system. To test this hypothesis, investors’ risk in participatory institutions and interest-based institutions has been analyzed, using simple variance method and Johnson’s inequation method and corollaries of Rothschild-Stieglitz model. The results show that investor’s risk in interest loaning system is more than his/her risk in a system based on participation in benefit and loss. More risk in interest loaning system means less stability, more distance form justice, less growth, and as a result, less efficiency and welfare.
خلاصه ماشینی:
"در این تحقیق فرض شده است، از قرار دادهای مشارکت و مضاربه به جای قراردادهای ربوی استفاده شود، تمام طرحها سرمایه یکسانی نیاز دارند، بانک یک واسطه مالی دو طرفه است که حداکثر کننده سود و ریسک خنثی است و پول را از سپرده گذاران دریافت می کند و در اختیار کسانی که به این پول نیاز دارند، می گذارد و به علت تنوع فراوان طرح های بانک، ریسک زیان حداقل است؛ لذا سپرده گذاران با اطمینان بیشتری سپرده های خود را در بانک قرار می دهند.
کارایی بازار تعیین میکند که آیا وجوه، به آن سرمایهگذاریهایی که بالاترین عایدی را برای هر سطح ریسک داراست، تخصیص مییابد یا خیر؟ اگر قیمتها به طور کارا تعیین نشده باشند، وجوه لزوما به سرمایهگذاری با ریسک بالاتری که عایدی را تعدیل کند جریان نمییابد که این امر اثر منفی بر نرخ رشد و کارایی اقتصاد دارد.
شکل 1: رابطه عدالت و کارایی در نظام مالی اسلامی مشارکت در سود و زیان انتقال وجوه به سمت تولید، در معرض ریسک اصل سرمایه، ریسک بازده و ریسک ناشی از تغییر در قیمتها و یا نرخ بهرة بازاری (در سیستم مالی ربوی) است.
بازدهی سرمایهگذار در هر دو موقعیت را میتوان با نمودار مقایسه کرد: نمودار 1: مقایسة موقعیت وام ربوی با موقعیت مشارکت سود و زیان خلاصه اینکه اگر بازده پول موردنظر، و اعتبار از دنیای واقعیت مستقل باشد و بهره که بازده پول است غیرمرتبط با فرایند تولید باشد، در صورتی که وام در فرایند تولید قرار گیرد، مطلوبیت انتظاری وامگیرنده یا سرمایهگذار در نظام مشارکت در سود و زیان نسبت به وامدهی بیشتر است؛ در نتیجه، مشارکت در سود و زیان نسبت به وامدهی با ریسک کمتری روبهرو خواهد بود."