چکیده:
نظامهای مختلف حقوقی در خصوص زمان انتقال مالکیت در عقد بیع، نظر واحدی ندارند و با
توجه به نوع مورد معامله زمان انتقال متفاوت میباشد. در مورد عین معین، کلی در
معین و کلی فی الذمه، نظام حقوقی اسلام زمان انتقال مالکیت را زمان انعقاد قرارداد
میداند. قانون مدنی ایران نیز با اقتباس این اندیشه از فقه امامیه همین دیدگاه را
انتخاب کرده است، این در حالی است که بسیاری از حقوقدانان زمان انتقال مالکیت در
کلی فی الذمه را زمان اختصاص یا تسلیم کالا دانستهاند. در مورد کالای آینده در
صورتی که از مصادیق بیع سلف و سلم باشد، در زمان تحقق شرط یعنی قبض ثمن مالکیت
منتقل میشود و در صورتی که از نوع سلف نباشد، در زمان انعقاد قرارداد، مالکیت
منتقل میشود. در حقوق انگلیس انتقال مالکیت در مورد عین معین در زمانی صورت
میگیرد که طرفین قصد انتقال آن را داشته باشند، و در تبیین قصد طرفین شروط
قراردادی و اوضاع و احوال موردو رفتار رویه طرفین مورد توجه قرار میگیرد. در
مواردی که طرفین در این خصوص توافقی نداشته باشند، قواعد سه گانه ماده 18 قانون بیع
کالا اعمال میشود. و در مورد کالای غیر معین ـ که شامل کلی در معین و کلی فی الذمه
میشود ـ در زمان اختصاص و تعیین کالا مالکیت منتقل میشود و در مورد کالای آینده
نیز حقوق انگلیس زمان اختصاص کالا را زمان انتقال مالکیت میداند. در حقوق فرانسه
در مورد عین معین، مالکیت کالا در زمان انعقاد قرارداد منتقل میشود. و در مورد
کالای غیرمعین و کالای آینده نیز زمان اختصاص کالا، زمان انتقال مالکیت آن دانسته
شده است. بطور کلی قواعد حقوقی با نظریهای هماهنگ است که زمان انتقال مالکیت را
زمان انعقاد قرارداد میداند. البته در موارد استثنائی که قبض مبیع یا ثمن، شرط صحت
عقد است،
در زمان تحقق شرط، مالکیت منتقل میشود.
The time of transfer of property in sale contract is not similar in different legal systems. The kind of subject matter (goods) is the main basis of this differentation. Generally speaking, in Islamic law, specific, unascertained (general goods and sale of part only of a quantity), and future goods are transferred at the time of making the contract of sale. Iranian civil code follows Islamic law, whereas Iranian lawyers beleived that there is difference between specific goods in one hand and unascertauned and future goods in another hand. In the former the property of goods transfers at the time of contract but in the latter the property will pass at the time of deliverance or ascertainment of goods. In the English legal system the property in the specific goods is transferred at the time of making the contract and in unascertained and future goods are passed by determining and setting apart of the goods. In French legal system, the property of specific goods is transferred at the time of making the contract and property of unascertauned and future goods are passed by detterminig the goods to contract.
خلاصه ماشینی:
"اگر چه بین حقوق انگلیس و فرانسه در مورد بیع en bloc تمایزی وجود دارد، اما در حقوق انگلیس بر اساس قاعده سوم ماده 18 در صورتی که برای تعیین قیمت کالا به وزن کردن، اندازه گرفتن یا آزمایش نیاز باشد زمان انتقال مالکیت بعد از انجام این امور و اطلاع خریدار از آنهاست.
East Port Navigation رأی داد که: "موضوع معین بودن در ماده 16 قانون بیع کالا را باید به طور موسع تفسیر کرد و در جایی که قرارداد های موازی بین طرفین شامل انتقال کالاهای غیر معین متعددی از فروشنده به خریدار یا از فروشندگان مختلف به خریدار شود کالاها در زمانی معین و مشخص میشوند که تمام "محمولهها" در همه قراردادها به طور کلی مشخص باشند بدون اینکه ضرورتی داشته باشد، کالاها بطور خاص بین قراردادها مشخص شده باشد یا در صورت نیاز برای خریدار معین شود که کدام کالای خاص از کدام محل خاص آمده است (همان).
در این قاعده مقرر شده است: 1ـ در صورتی که مورد معامله فروش کالای نامعین یا کالای آینده باشد که با توصیف فروخته میشود و کالا مطابق با آن توصیف و "در وضعیت قابل تسلیم" به طور غیر مشروطی برای آن قرارداد معین شده و اختصاص یابد چه بوسیله فروشنده با رضایت مشتری یابه وسیله مشتری با رضایت فروشنده، مالکیت کالاها به خریدار منتقل میشود."